Biotin là gì? Công dụng, nguồn và dấu hiệu thiếu hụt

Biotin, hay còn gọi là vitamin B7 hoặc vitamin H, là một vitamin nhóm B tan trong nước, giữ vai trò quan trọng trong nhiều quá trình chuyển hóa của cơ thể. Chất dinh dưỡng này hỗ trợ phân giải và chuyển hóa carbohydrate, chất béo, protein để tạo ra năng lượng. Đồng thời, biotin góp phần duy trì sức khỏe của làn da, mái tóc và móng. Mặc dù biotin có tự nhiên trong nhiều thực phẩm phổ biến như trứng, sữa, chuối, cá hồi và các loại hạt, tình trạng thiếu hụt vẫn có thể xảy ra, dẫn đến các biểu hiện như rụng tóc, móng dễ gãy và phát ban trên da. Trong trường hợp chế độ ăn uống không cung cấp đủ, việc bổ sung biotin qua viên uống thường được khuyến nghị.

Chức năng chính của Biotin

Hỗ trợ chuyển hóa năng lượng

Biotin hoạt động như một coenzyme thiết yếu, thúc đẩy quá trình phân giải và chuyển hóa hiệu quả các dưỡng chất đa lượng (carbohydrate, chất béo, protein) mà cơ thể hấp thụ. Qua đó, biotin giải phóng năng lượng cần thiết cho mọi hoạt động sống. Đây là một phần quan trọng trong chu trình Krebs, giúp cơ thể sản xuất ATP – đơn vị năng lượng chính cho tế bào.

Duy trì sức khỏe tóc, da và móng

Việc cung cấp đủ biotin đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh và duy trì cấu trúc vững chắc của tóc, móng và làn da. Vitamin này tham gia vào quá trình tổng hợp keratin, một loại protein cấu trúc chính của tóc, da và móng. Nhiều người dùng tại Việt Nam, đặc biệt là phụ nữ, tìm kiếm các sản phẩm bổ sung biotin để cải thiện tình trạng tóc khô xơ, móng yếu. Ví dụ, các thương hiệu như Blackmores, Nature’s Bounty thường được quảng cáo rộng rãi với công dụng này.

Nguồn cung cấp Biotin

Biotin có thể được hấp thụ từ nhiều nguồn khác nhau:

Thực phẩm tự nhiên

Nhiều loại thực phẩm hàng ngày là nguồn cung cấp biotin dồi dào. Điển hình như trứng (đặc biệt là lòng đỏ), các sản phẩm từ sữa, chuối, thịt gia cầm, các loại cá béo (như cá hồi), các loại hạt (hạnh nhân, óc chó), các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, mầm lúa mì và một số loại rau xanh đậm. Ví dụ, 100g lòng đỏ trứng gà có thể chứa khoảng 10 mcg biotin, trong khi 100g hạnh nhân cung cấp khoảng 1.5 mcg. Người Việt có thể dễ dàng bổ sung biotin qua các món ăn truyền thống như canh trứng, cá kho, hoặc các món từ đậu phụ.

Vi khuẩn đường ruột

Hệ vi khuẩn chí có lợi trong đường ruột cũng có khả năng tổng hợp một lượng biotin nhất định, bổ sung vào nguồn cung cấp cho cơ thể. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh.

Thực phẩm chức năng

Các viên uống bổ sung biotin ngày càng phổ biến, cung cấp một lựa chọn tiện lợi, đặc biệt hữu ích khi chế độ ăn uống hàng ngày không thể đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể. Tại Việt Nam, nhiều nhà thuốc lớn như Long Châu, Pharmacity cung cấp đa dạng các sản phẩm bổ sung biotin từ các thương hiệu trong và ngoài nước, với mức giá dao động từ 200.000 VNĐ đến 500.000 VNĐ cho một lọ.

Dấu hiệu thiếu hụt Biotin

Thiếu hụt biotin, dù không phổ biến nhưng có thể biểu hiện qua một số triệu chứng rõ rệt:

• Tóc rụng nhiều hơn bình thường hoặc trở nên yếu, dễ gãy.
• Móng tay, móng chân trở nên giòn, dễ nứt hoặc gãy.
• Da xuất hiện tình trạng khô, sạm màu hoặc nổi phát ban, viêm da tiết bã, đặc biệt quanh mắt, mũi và miệng.
• Cảm giác mệt mỏi kéo dài, kèm theo chán ăn hoặc suy giảm cảm giác thèm ăn.
• Các triệu chứng thần kinh như trầm cảm, ảo giác, tê bì chân tay cũng có thể xảy ra trong trường hợp thiếu hụt nghiêm trọng.

Thiếu hụt biotin thường hiếm gặp ở người khỏe mạnh với chế độ ăn uống cân bằng. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn như người nghiện rượu, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh về đường ruột ảnh hưởng đến hấp thu, hoặc những người tiêu thụ lòng trắng trứng sống thường xuyên (lòng trắng trứng sống chứa avidin, một protein liên kết với biotin và ngăn cản hấp thu).

Lưu ý quan trọng khi sử dụng Biotin

Đa số mọi người có thể dễ dàng nhận đủ lượng biotin cần thiết từ một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng. Do đó, việc bổ sung biotin qua viên uống thường không thực sự cần thiết trừ khi có chỉ định cụ thể từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Biotin là một vitamin tan trong nước, không được cơ thể dự trữ lâu dài. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì một chế độ ăn uống đều đặn để đảm bảo cung cấp đủ lượng biotin hàng ngày.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung biotin không gây tăng cân. Tuy nhiên, việc sử dụng biotin liều cao có thể ảnh hưởng đến kết quả một số xét nghiệm máu, đặc biệt là các xét nghiệm liên quan đến hormone tuyến giáp (TSH) hoặc troponin (chỉ dấu tổn thương tim), dẫn đến kết quả sai lệch. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người đang điều trị bệnh hoặc cần theo dõi các chỉ số này.

Khi cân nhắc việc bổ sung biotin ở liều lượng cao, người dùng cần tham khảo ý kiến tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Điều này giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu, tránh các tương tác không mong muốn với thuốc khác hoặc tình trạng sức khỏe cá nhân. Ví dụ, tại các bệnh viện lớn ở Việt Nam như Bệnh viện Bạch Mai hay Bệnh viện Chợ Rẫy, các bác sĩ thường khuyến nghị bệnh nhân thông báo về việc sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào, bao gồm biotin, trước khi thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.