Ngực là gì? Cấu tạo, chức năng cơ thể và vú

Ngực, thường được gọi là vòng 1 hoặc ngực cơ thể, là một khu vực giải phẫu quan trọng trên cơ thể người, nằm giữa cổ và bụng. Khu vực này không chỉ là một phần cấu trúc mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ và chứa đựng các cơ quan nội tạng quan trọng. Ngoài ra, thuật ngữ “ngực” cũng được sử dụng để chỉ bộ phận vú, một cấu trúc phức tạp với chức năng sinh học đặc trưng.

Cấu tạo và chức năng của ngực (cơ thể)

Vùng ngực cơ thể là một khung xương và cơ bắp vững chắc, được thiết kế để bảo vệ các cơ quan nội tạng nhạy cảm bên trong.

Vị trí và thành phần chính

Vùng ngực được xác định rõ ràng, nằm ở phần trên của thân người, ngay dưới cổ và phía trên bụng. Cấu trúc này được hình thành từ khoang ngực và thành ngực. Thành ngực bao gồm xương sườn, xương ức và cột sống ngực, tạo thành một lồng bảo vệ kiên cố. Các cơ liên sườn, cơ hoành và các cơ khác cũng góp phần vào cấu trúc và chức năng của thành ngực.

Vai trò sinh học

Chức năng chính của ngực cơ thể là chứa đựng và bảo vệ các cơ quan nội tạng sống còn. Bao gồm:

• Tim: Nằm hơi lệch về bên trái của khoang ngực, tim là cơ quan bơm máu đi khắp cơ thể, duy trì sự sống.
• Phổi: Hai lá phổi lớn chiếm phần lớn không gian trong khoang ngực, chịu trách nhiệm cho quá trình trao đổi khí (lấy oxy và thải carbon dioxide).
• Tuyến ức: Một tuyến quan trọng trong hệ miễn dịch, đặc biệt phát triển ở trẻ nhỏ và thoái hóa dần khi trưởng thành.
• Thực quản: Ống dẫn thức ăn từ họng xuống dạ dày, đi qua khoang ngực.
• Khí quản: Ống dẫn khí từ thanh quản xuống phổi.
• Các mạch máu và thần kinh lớn: Bao gồm động mạch chủ, tĩnh mạch chủ, các dây thần kinh phế vị và thần kinh hoành, đóng vai trò vận chuyển máu và truyền tín hiệu thần kinh.

Cấu trúc vững chắc của thành ngực giúp bảo vệ các cơ quan này khỏi các tác động bên ngoài, đồng thời hỗ trợ quá trình hô hấp thông qua sự co giãn của cơ hoành và các cơ liên sườn.

Cấu tạo và chức năng của vú (ngực)

Vú, hay còn gọi là tuyến vú, là một cấu trúc phức tạp và độc đáo, đặc biệt phát triển ở nữ giới và có chức năng sinh sản quan trọng.

Cấu trúc giải phẫu của vú

Mỗi bên vú bao gồm nhiều thành phần khác nhau, hoạt động phối hợp để thực hiện chức năng chính là sản xuất và tiết sữa.

• Thùy và tiểu thùy: Mỗi bên vú thường chứa khoảng 12-20 thùy, được sắp xếp như những cánh hoa. Mỗi thùy lại được chia thành nhiều tiểu thùy nhỏ hơn, chứa các nang sữa (alveoli) nơi sữa được sản xuất.
• Hệ thống ống dẫn sữa: Một mạng lưới ống dẫn sữa phức tạp kết nối các nang sữa trong tiểu thùy và thùy, sau đó hội tụ lại và dẫn sữa ra ngoài qua núm vú. Các ống này giãn rộng thành các xoang sữa (sinuses) ngay phía dưới núm vú để dự trữ sữa tạm thời.
• Núm vú: Là phần nhô ra ở trung tâm vú, nơi các ống dẫn sữa mở ra ngoài. Núm vú có nhiều đầu dây thần kinh và cơ trơn giúp núm vú cương cứng khi được kích thích.
• Quầng vú: Là vùng da có sắc tố sẫm màu hơn, bao quanh núm vú. Trên bề mặt quầng vú có các hạt nhỏ, được gọi là tuyến Montgomery (tuyến bã nhờn), có vai trò tiết ra dầu bôi trơn và bảo vệ núm vú trong quá trình cho con bú.
• Mô mỡ và mô liên kết: Mô mỡ chiếm phần lớn thể tích của vú, tạo nên hình dạng và kích thước của vú. Mô liên kết (dây chằng Cooper) giúp nâng đỡ và giữ cho vú cố định.
• Mạch máu và thần kinh: Vú được cung cấp máu dồi dào và có mạng lưới thần kinh phong phú, đóng vai trò quan trọng trong cảm giác và phản xạ tiết sữa.

Chức năng sinh lý của vú

Chức năng cơ bản và quan trọng nhất của vú là sản xuất sữa mẹ, cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ sơ sinh. Quá trình này được gọi là tạo sữa (lactation).

• Sản xuất sữa: Dưới tác động của hormone prolactin, các tế bào tuyến sữa trong nang sữa bắt đầu sản xuất sữa sau khi sinh.
• Tiết sữa: Khi trẻ bú mẹ, sự kích thích núm vú sẽ kích hoạt phản xạ tiết oxytocin, làm co bóp các tế bào cơ xung quanh nang sữa và đẩy sữa ra ngoài qua ống dẫn sữa.
• Điều hòa hormone: Sự phát triển và hoạt động của vú chịu sự điều hòa chặt chẽ của các hormone nữ giới chủ đạo như estrogen, progesterone (ảnh hưởng đến sự phát triển của ống dẫn và mô tuyến), và prolactin (kích thích sản xuất sữa). Trong thời kỳ mang thai, nồng độ các hormone này tăng cao, chuẩn bị cho quá trình tạo sữa.

Các khía cạnh khác của từ “ngực“

Ngoài ý nghĩa giải phẫu và sinh học, từ “ngực” còn mang nhiều hàm ý khác trong văn hóa, xã hội và y học.

Trong văn hóa và xã hội

Đối với phụ nữ, ngực thường được nhìn nhận như một biểu tượng của vẻ đẹp nữ tính, sự quyến rũ và khả năng làm mẹ. Trong nhiều nền văn hóa, hình dáng và kích thước của ngực có thể ảnh hưởng đến nhận thức về vẻ đẹp và sự tự tin của người phụ nữ. Điều này dẫn đến sự phát triển của ngành công nghiệp thời trang (áo ngực, trang phục), thẩm mỹ (nâng ngực, thu nhỏ ngực) và thậm chí là các chuẩn mực xã hội liên quan đến vẻ ngoài. Ví dụ, ở Việt Nam, việc lựa chọn áo ngực phù hợp không chỉ là vấn đề thời trang mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và sự thoải mái của phụ nữ.

Trong lĩnh vực y khoa

Từ “ngực” có mối liên hệ mật thiết với nhiều tình trạng bệnh lý, đặc biệt là các bệnh liên quan đến tuyến vú và các cơ quan trong lồng ngực.

• Các bệnh lý tuyến vú:
• Ung thư vú: Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn cầu, và cũng là mối quan tâm lớn ở Việt Nam. Theo thống kê của Bộ Y tế, ung thư vú đứng đầu trong số các bệnh ung thư ở phụ nữ Việt Nam. Việc phát hiện sớm thông qua tự kiểm tra vú tại nhà, khám sàng lọc định kỳ (ví dụ: chụp nhũ ảnh cho phụ nữ trên 40 tuổi) tại các bệnh viện như Bệnh viện K, Bệnh viện Ung bướu TP.HCM là thiết yếu để tăng cơ hội điều trị thành công.
• U xơ tuyến vú: Các khối u lành tính phổ biến, thường gặp ở phụ nữ trẻ.
• Viêm tuyến vú: Thường xảy ra ở phụ nữ đang cho con bú.
• Nang vú: Các túi chứa dịch lành tính.
• Các bệnh lý lồng ngực:
• Bệnh tim mạch: Đau ngực là một triệu chứng phổ biến của các bệnh lý tim mạch như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim.
• Bệnh hô hấp: Viêm phổi, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) cũng gây ra các triệu chứng liên quan đến ngực như khó thở, đau ngực.
• Chấn thương lồng ngực: Gãy xương sườn, tràn khí màng phổi do tai nạn.

Để duy trì sức khỏe, việc tự kiểm tra và thăm khám định kỳ là quan trọng. Phụ nữ nên tự kiểm tra vú hàng tháng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như khối u, thay đổi hình dạng vú, tiết dịch núm vú. Nam giới cũng có thể mắc các bệnh liên quan đến vú (như phì đại tuyến vú, ung thư vú), dù ít phổ biến hơn, nên cũng cần chú ý đến sức khỏe của mình.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.