Allopurinol: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ cần biết

Allopurinol là một loại dược phẩm thuộc nhóm thuốc ức chế xanthine oxidase, có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh gout. Cơ chế hoạt động của thuốc là làm giảm quá trình sản xuất axit uric bên trong cơ thể. Ngoài ra, allopurinol còn được áp dụng để giải quyết tình trạng sỏi thận hình thành do nồng độ axit uric cao, cũng như giúp kiểm soát mức axit uric ở những bệnh nhân ung thư đang trải qua liệu pháp hóa trị. Việc sử dụng allopurinol cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định và liều lượng từ bác sĩ, đồng thời nên uống thuốc sau bữa ăn để hạn chế tối đa kích ứng dạ dày.

Công dụng chính của Allopurinol

Allopurinol là một giải pháp hiệu quả trong quản lý các bệnh lý liên quan đến axit uric cao.

• Kiểm soát bệnh gout: Thuốc này giúp hạ thấp nồng độ axit uric trong máu, từ đó ngăn chặn sự kết tinh của urat – nguyên nhân chính gây ra các cơn đau và tình trạng viêm khớp. Điều này góp phần phòng ngừa hiệu quả các đợt gout cấp tính tái phát. Tại Việt Nam, gout là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở nam giới trung niên. Việc sử dụng allopurinol dài hạn giúp kiểm soát bệnh, giảm tần suất các cơn gout cấp.
• Ngăn ngừa sỏi thận: Allopurinol làm giảm nồng độ axit uric trong nước tiểu, qua đó hạn chế sự hình thành của sỏi axit uric hoặc sỏi canxi oxalat, mang lại lợi ích đáng kể cho hệ tiết niệu. Sỏi thận do axit uric chiếm khoảng 5-10% các trường hợp sỏi thận tại Việt Nam.
• Giảm axit uric trong hóa trị ung thư: Đối với những bệnh nhân đang điều trị hóa trị, khi khối u bị phân hủy, một lượng lớn purin được giải phóng, dẫn đến tăng axit uric. Allopurinol được dùng để giảm thiểu tình trạng này, bảo vệ sức khỏe người bệnh, đặc biệt là chức năng thận.

Hướng dẫn sử dụng và những lưu ý cần thiết

Việc sử dụng allopurinol cần tuân thủ đúng hướng dẫn để đạt hiệu quả tối ưu và giảm thiểu rủi ro.

• Cách thức dùng thuốc: Để giảm thiểu khó chịu cho dạ dày, người bệnh nên uống allopurinol sau bữa ăn. Trường hợp liều dùng vượt quá 300mg mỗi ngày, cần chia nhỏ thành nhiều lần uống trong ngày.
• Khởi đầu trị liệu: Liều lượng ban đầu thường ở mức thấp, ví dụ 100mg/ngày, và sẽ được điều chỉnh tăng dần theo thời gian để đạt được hiệu quả điều trị mong muốn.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Trong suốt quá trình điều trị, việc kiểm tra nồng độ axit uric trong máu và nước tiểu một cách thường xuyên là rất cần thiết để bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng kịp thời và phù hợp. Các xét nghiệm này thường được thực hiện tại các bệnh viện hoặc phòng khám lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Chợ Rẫy.
• Thận trọng với các đối tượng đặc biệt: Bệnh nhân mắc các vấn đề về thận, gan hoặc người cao tuổi cần được giảm liều và theo dõi sát sao chức năng gan, thận trong suốt quá trình sử dụng allopurinol. Ví dụ, bệnh nhân suy thận nặng có thể cần giảm liều xuống còn 50-100mg mỗi ngày.

Tác dụng phụ và nguy cơ tiềm ẩn

Giống như nhiều loại thuốc khác, allopurinol có thể gây ra một số tác dụng phụ.

• Phản ứng trên da: Phát ban là tác dụng phụ phổ biến nhất. Trong một số trường hợp hiếm gặp, phản ứng này có thể tiến triển nghiêm trọng thành các hội chứng như Stevens-Johnson hoặc hoại tử biểu bì nhiễm độc. Khi xuất hiện phát ban, cần ngưng thuốc và tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức tại các cơ sở y tế.
• Phản ứng quá mẫn: Các triệu chứng bao gồm sốt cao, ớn lạnh, sưng hạch bạch huyết, đau khớp và viêm mạch máu. Những phản ứng này có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng cho thận và gan.
• Ảnh hưởng đến hệ tạo máu: Allopurinol có khả năng gây giảm tiểu cầu, thiếu máu bất sản, mất bạch cầu hạt hoặc thiếu máu tán huyết, đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ.
• Tăng cơn gout cấp: Ở giai đoạn đầu điều trị, khoảng 10-20% bệnh nhân có thể trải qua sự gia tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn gout cấp tính. Để hạn chế tình trạng này, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng viêm như colchicine trong vài tuần đầu điều trị.

Các trường hợp chống chỉ định

Allopurinol không phù hợp cho tất cả mọi người.

• Bệnh nhân có tiền sử dị ứng nặng hoặc phản ứng bất thường với allopurinol hay bất kỳ thành phần nào khác của thuốc.
• Những người có vấn đề về không dung nạp galactose hoặc thiếu hụt men lactase.

Lưu ý đặc biệt quan trọng:

• Allopurinol không có tác dụng giảm đau tức thì đối với các cơn gout cấp tính. Thuốc này là liệu pháp dự phòng, giúp kiểm soát nồng độ axit uric về lâu dài.
• Không nên dùng allopurinol đồng thời với các loại thuốc bổ sung sắt.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú cần hết sức thận trọng khi sử dụng allopurinol. Việc dùng thuốc trong các trường hợp này chỉ được tiến hành khi thực sự cần thiết và phải theo chỉ định nghiêm ngặt của bác sĩ chuyên khoa.
• Người bệnh nên duy trì chế độ ăn uống khoa học, hạn chế thực phẩm giàu purin như nội tạng động vật, hải sản, và bia rượu để hỗ trợ hiệu quả điều trị của allopurinol.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.