Tg là gì? Ý nghĩa xét nghiệm Tg trong ung thư tuyến giáp

Thyroglobulin (Tg) là một protein đặc biệt, được sản xuất bởi các tế bào tuyến giáp. Protein này đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp T3 (triiodothyronine) và T4 (thyroxine). Việc đo nồng độ Tg trong máu là một phương pháp xét nghiệm được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến giáp thể biệt hóa, đặc biệt là các dạng ung thư nhú và ung thư nang, bởi nồng độ Tg thường tăng cao đáng kể trong những trường hợp này.

Vai trò của Thyroglobulin (Tg)

Tg không chỉ là một thành phần cấu trúc của tuyến giáp mà còn thực hiện nhiều chức năng sinh học quan trọng:

Nguyên liệu tổng hợp hormone tuyến giáp

Tg được ví như một “khuôn mẫu” hoặc “nguyên liệu thô” để tuyến giáp sản xuất ra các hormone T3 và T4. Các hormone này có nhiệm vụ điều hòa nhiều hoạt động chuyển hóa cơ bản trong cơ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp tim, nhiệt độ cơ thể, quá trình tiêu hóa, kiểm soát cân nặng và duy trì mức năng lượng. Sự thiếu hụt hoặc dư thừa các hormone này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Dấu ấn ung thư tuyến giáp đặc hiệu

Trong y học, Tg được công nhận là một dấu ấn ung thư đặc hiệu cho các loại ung thư tuyến giáp thể nhú, thể nang và tế bào Hürthle. Điều này có nghĩa là, khi các tế bào ung thư tuyến giáp thuộc các loại này phát triển, chúng thường sản xuất ra lượng Tg bất thường, giúp các bác sĩ có thể phát hiện và theo dõi bệnh.

Ý nghĩa của xét nghiệm Tg trong quản lý ung thư tuyến giáp

Xét nghiệm nồng độ Tg trong máu mang lại nhiều thông tin giá trị cho các bác sĩ trong việc quản lý bệnh nhân ung thư tuyến giáp.

1. Chẩn đoán ban đầu

Nồng độ Tg cao trong máu, đặc biệt khi kết hợp với các triệu chứng lâm sàng và kết quả hình ảnh khác, có thể là một dấu hiệu cảnh báo mạnh mẽ về sự hiện diện của ung thư tuyến giáp thể biệt hóa. Tuy nhiên, Tg không phải là yếu tố duy nhất để chẩn đoán, mà cần được xem xét trong tổng thể các kết quả xét nghiệm và thăm khám.

2. Theo dõi hiệu quả điều trị sau phẫu thuật

Sau khi bệnh nhân ung thư tuyến giáp được phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp, mục tiêu là loại bỏ hoàn toàn các tế bào ung thư. Trong giai đoạn hậu phẫu, việc theo dõi nồng độ Tg định kỳ là cực kỳ quan trọng. Sự giảm dần và duy trì nồng độ Tg ở mức thấp (hoặc không phát hiện được) cho thấy ca phẫu thuật đã thành công và không còn tế bào tuyến giáp (bao gồm cả tế bào ung thư) hoạt động. Chẳng hạn, tại các bệnh viện lớn như Bệnh viện Nội tiết Trung ương hay Bệnh viện K, quy trình này được thực hiện rất nghiêm ngặt để đảm bảo theo dõi sát sao cho bệnh nhân.

3. Phát hiện sớm tái phát hoặc di căn

Một trong những vai trò then chốt của xét nghiệm Tg là khả năng phát hiện sớm ung thư tái phát hoặc di căn. Nếu sau một thời gian nồng độ Tg giảm xuống mức thấp, sau đó lại bắt đầu tăng lên bất thường, đây có thể là dấu hiệu cho thấy ung thư đã tái phát ở vị trí cũ hoặc đã di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Phát hiện kịp thời giúp các bác sĩ đưa ra biện pháp xử lý nhanh chóng, có thể là phẫu thuật bổ sung, xạ trị hoặc điều trị bằng i-ốt phóng xạ. Ví dụ, một bệnh nhân ở TP.HCM đã duy trì nồng độ Tg thấp trong 2 năm sau phẫu thuật, nhưng sau đó tăng vọt từ 0.5 ng/mL lên 10 ng/mL, các bác sĩ đã kịp thời phát hiện di căn hạch và can thiệp điều trị.

Các yếu tố cần lưu ý khi xét nghiệm Tg

Để đảm bảo độ chính xác và ý nghĩa lâm sàng của xét nghiệm Tg, cần xem xét một số yếu tố quan trọng:

Xét nghiệm Anti-Tg (kháng thể kháng Thyroglobulin)

Khoảng 15-20% bệnh nhân ung thư tuyến giáp có thể sản xuất kháng thể kháng Tg (Anti-Tg). Sự hiện diện của Anti-Tg có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm Tg, thường là làm giảm giả tạo nồng độ Tg thực tế, dẫn đến nguy cơ bỏ sót chẩn đoán hoặc đánh giá sai hiệu quả điều trị.

Vì lý do này, việc chỉ định xét nghiệm Anti-Tg song song với xét nghiệm Tg là cần thiết. Nếu Anti-Tg dương tính, các bác sĩ sẽ phải thận trọng hơn khi diễn giải kết quả Tg và có thể cần đến các phương pháp chẩn đoán hình ảnh bổ sung như siêu âm, chụp CT, hoặc PET/CT để đánh giá tình trạng bệnh. Tại Việt Nam, nhiều phòng khám và bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Chợ Rẫy đều khuyến nghị thực hiện cả hai xét nghiệm này cùng lúc.

Tình trạng bệnh lý tuyến giáp lành tính

Nồng độ Tg cũng có thể gia tăng trong một số tình trạng bệnh lý tuyến giáp lành tính, không phải ung thư. Điển hình là bướu giáp đơn thuần (tuyến giáp to) hoặc bệnh Basedow (một dạng cường giáp). Trong những trường hợp này, tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc có sự phát triển lành tính của mô tuyến, dẫn đến tăng sản xuất Tg.

Do đó, việc tăng nồng độ Tg không tự động đồng nghĩa với ung thư. Các bác sĩ cần kết hợp kết quả xét nghiệm Tg với các dấu hiệu lâm sàng khác của bệnh nhân, kết quả siêu âm tuyến giáp, xét nghiệm hormone tuyến giáp (TSH, T3, T4) và đôi khi là sinh thiết kim nhỏ (FNA) để đưa ra chẩn đoán chính xác.

Tóm lại

Tg là một protein quan trọng trong sinh lý tuyến giáp và là một dấu ấn sinh học có giá trị trong quản lý ung thư tuyến giáp thể biệt hóa. Việc hiểu rõ vai trò và ý nghĩa của xét nghiệm Tg, cùng với việc lưu ý các yếu tố ảnh hưởng, giúp các bác sĩ đưa ra quyết định chẩn đoán và điều trị hiệu quả, góp phần cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp. Chi phí xét nghiệm Tg tại Việt Nam thường dao động từ 300.000 VNĐ đến 600.000 VNĐ tùy thuộc vào cơ sở y tế và có bao gồm xét nghiệm Anti-Tg hay không.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ để có chẩn đoán và điều trị phù hợp.