Speaking là gì? Ý nghĩa trong IELTS & Giao tiếp hàng ngày

“Speaking” là hành động sử dụng ngôn ngữ nói để truyền tải ý tưởng, cảm xúc, thông tin hoặc suy nghĩ. Đây là một kỹ năng giao tiếp cơ bản của con người, đóng vai trò then chốt trong mọi hoạt động tương tác xã hội, từ những cuộc trò chuyện hàng ngày đến các bài thuyết trình chuyên nghiệp hay những kỳ thi đánh giá năng lực ngôn ngữ.

“Speaking” trong giao tiếp hàng ngày

Trong bối cảnh giao tiếp thông thường, speaking biểu thị khả năng diễn đạt bản thân một cách tự nhiên và trôi chảy. Khả năng này không chỉ gói gọn trong việc phát ra âm thanh mà còn bao gồm cách lựa chọn từ ngữ, cấu trúc câu, ngữ điệu, và cả ngôn ngữ cơ thể để thông điệp được truyền tải một cách hiệu quả nhất.

Việc rèn luyện kỹ năng speaking hàng ngày, dù chỉ 10-15 phút, có thể mang lại những cải thiện đáng kể. Chẳng hạn, bạn có thể tập nói chuyện với bạn bè, đồng nghiệp về một bộ phim vừa xem, một cuốn sách vừa đọc, hay đơn giản là kể lại những sự kiện trong ngày. Điều này giúp bạn làm quen với việc phản xạ ngôn ngữ, sắp xếp ý tưởng nhanh chóng và tự tin hơn khi nói.

Tại Việt Nam, nhiều người thường ngại nói tiếng Anh vì sợ mắc lỗi ngữ pháp hoặc phát âm. Tuy nhiên, việc vượt qua rào cản tâm lý này là rất quan trọng. Các câu lạc bộ tiếng Anh như ELC (English Language Centre) ở TP.HCM hay các quán cà phê Anh ngữ như The Coffee House thường tổ chức các buổi giao lưu, tạo cơ hội cho mọi người thực hành speaking trong môi trường thoải mái, ít áp lực.

Nhiều ứng dụng học tiếng Anh như Elsa Speak (với tính năng chấm điểm phát âm) hoặc Cambly (kết nối trực tiếp với giáo viên bản ngữ) cũng đang được người Việt ưa chuộng để luyện speaking. Ví dụ, một gói học 30 phút/ngày trên Cambly có giá khoảng 1.500.000 VNĐ/tháng, cho phép người học luyện tập thường xuyên với giáo viên nước ngoài.

“Speaking” trong kỳ thi IELTS

Trong kỳ thi IELTS, “Speaking” là một trong bốn kỹ năng được đánh giá, bên cạnh Listening, Reading và Writing. Phần thi Speaking được thiết kế để đánh giá khả năng giao tiếp tiếng Anh của thí sinh trong môi trường học thuật và đời sống hàng ngày. Bài thi này được thực hiện trực tiếp với một giám khảo và toàn bộ quá trình được ghi âm lại để đảm bảo tính khách quan và phục vụ việc chấm điểm chính xác.

Bài thi Speaking trong IELTS thường kéo dài khoảng 11 đến 14 phút và được chia thành ba phần rõ rệt:

Part 1: Introduction & Interview (Giới thiệu & Phỏng vấn)

Phần này kéo dài khoảng 4-5 phút. Giám khảo sẽ hỏi thí sinh những câu hỏi cá nhân về các chủ đề quen thuộc như quê hương, công việc/học tập, sở thích, gia đình, v.v. Mục tiêu là giúp thí sinh làm quen với không khí phòng thi và thể hiện khả năng giao tiếp cơ bản.

Để đạt kết quả tốt ở phần này, thí sinh nên trả lời các câu hỏi một cách tự nhiên, không quá ngắn gọn cũng không quá dài dòng. Cố gắng mở rộng câu trả lời bằng cách đưa ra ví dụ hoặc giải thích thêm. Ví dụ, khi được hỏi về quê hương, thay vì chỉ nói “I live in Hanoi”, bạn có thể nói “I live in Hanoi, which is the capital city of Vietnam. It’s known for its ancient temples and delicious street food.”

Part 2: Long Turn (Nói độc thoại)

Phần này kéo dài khoảng 3-4 phút, bao gồm 1 phút chuẩn bị và 1-2 phút nói. Giám khảo sẽ đưa cho thí sinh một thẻ chủ đề (cue card) yêu cầu mô tả một người, vật, địa điểm hoặc sự kiện. Thí sinh có 1 phút để ghi chú các ý chính trước khi bắt đầu nói không ngừng trong 1 đến 2 phút.

Đây là cơ hội để thí sinh thể hiện khả năng phát triển ý tưởng, sử dụng từ vựng đa dạng và cấu trúc ngữ pháp phức tạp. Một số chủ đề phổ biến có thể là “Describe a memorable trip you had,” “Describe a person who has influenced you,” hoặc “Describe a popular festival in your country.” Khi luyện tập, bạn có thể sử dụng phương pháp “mind map” (sơ đồ tư duy) để sắp xếp ý tưởng nhanh chóng.

Part 3: Discussion (Thảo luận)

Phần cuối cùng kéo dài khoảng 4-5 phút. Giám khảo sẽ hỏi những câu hỏi liên quan đến chủ đề ở Part 2, nhưng ở mức độ trừu tượng và khái quát hơn. Mục tiêu là đánh giá khả năng phân tích, đưa ra ý kiến, thảo luận các vấn đề xã hội và sử dụng ngôn ngữ phức tạp hơn.

Ví dụ, nếu chủ đề ở Part 2 là về một lễ hội, Part 3 có thể mở rộng thành các câu hỏi về vai trò của lễ hội trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng của toàn cầu hóa đến các truyền thống văn hóa, hoặc cách các chính phủ bảo tồn di sản văn hóa. Thí sinh cần thể hiện khả năng lập luận, so sánh, đối chiếu và đưa ra ví dụ minh họa để bài nói thêm thuyết phục.

Tiêu chí chấm điểm “Speaking” trong IELTS

Bài thi Speaking được chấm điểm dựa trên bốn tiêu chí chính, mỗi tiêu chí chiếm 25% tổng điểm:

1. Fluency and Coherence (Độ trôi chảy và mạch lạc): Đánh giá khả năng nói liên tục, ít ngập ngừng, sử dụng các từ nối và liên từ hiệu quả để tạo sự mạch lạc cho bài nói.

1. Lexical Resource (Vốn từ vựng): Đánh giá sự đa dạng, chính xác và phù hợp của từ vựng được sử dụng. Thí sinh nên sử dụng từ vựng ít phổ biến (less common vocabulary) và thành ngữ (idioms) một cách tự nhiên.
2. Grammatical Range and Accuracy (Độ đa dạng và chính xác ngữ pháp): Đánh giá khả năng sử dụng nhiều cấu trúc ngữ pháp khác nhau (câu đơn, câu ghép, câu phức, mệnh đề quan hệ, câu điều kiện, v.v.) một cách chính xác.
3. Pronunciation (Phát âm): Đánh giá độ rõ ràng, dễ hiểu của phát âm, bao gồm trọng âm từ (word stress), trọng âm câu (sentence stress), ngữ điệu (intonation) và âm vị (individual sounds).

Để cải thiện điểm speaking trong IELTS, nhiều trung tâm luyện thi tại Việt Nam như BC (British Council) hay IDP (International Development Program) cung cấp các khóa học chuyên sâu. Chẳng hạn, một khóa luyện IELTS speaking tại BC có thể có giá từ 4.000.000 VNĐ đến 8.000.000 VNĐ tùy theo cấp độ và thời lượng.

Ngoài ra, việc luyện tập ghi âm bài nói của chính mình và nghe lại để tự đánh giá hoặc nhờ giáo viên nhận xét cũng là một phương pháp hiệu quả. Điều này giúp thí sinh nhận ra các lỗi phát âm, ngữ pháp và cải thiện độ trôi chảy.

Tóm lại, speaking không chỉ là một kỹ năng ngôn ngữ mà còn là công cụ giao tiếp mạnh mẽ, ảnh hưởng trực tiếp đến thành công trong học tập, công việc và các mối quan hệ xã hội. Việc đầu tư thời gian và công sức để cải thiện kỹ năng này, dù là để giao tiếp hàng ngày hay chinh phục kỳ thi IELTS, đều mang lại những lợi ích lâu dài.