Buscopan: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ cần biết

Buscopan, với hoạt chất chính là hyoscine butylbromide, là một loại thuốc phổ biến được sử dụng để giảm các cơn co thắt cơ trơn. Thuốc này mang lại hiệu quả đáng kể trong việc làm dịu các cơn đau bụng, đau quặn phát sinh từ hội chứng ruột kích thích, đau bụng kinh, hoặc các cơn đau do co thắt đường mật và sỏi thận. Việc hiểu rõ về công dụng, liều dùng và các tác dụng phụ của Buscopan là cần thiết để sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả.

Cơ chế hoạt động của Buscopan

Hyoscine butylbromide trong Buscopan hoạt động bằng cách ngăn chặn hoạt động của acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến việc kích thích co thắt cơ trơn. Bằng cách ức chế các thụ thể muscarinic và nicotinic, thuốc làm thư giãn các cơ trơn trong đường tiêu hóa, đường tiết niệu và đường sinh dục. Sự thư giãn này giúp giảm các cơn co thắt không kiểm soát, nguyên nhân gây ra nhiều loại đau quặn.

Công dụng chính của Buscopan

Buscopan được biết đến với nhiều công dụng quan trọng trong việc quản lý các tình trạng co thắt và đau.

• Giảm co thắt: Thuốc tác động trực tiếp lên các thụ thể muscarinic và nicotinic, từ đó làm thư giãn cơ trơn. Điều này đặc biệt hữu ích cho các cơn co thắt cơ trơn tại đường tiêu hóa (dạ dày, ruột), đường mật và đường tiết niệu.
• Giảm đau: Nhờ cơ chế làm giãn cơ, Buscopan hỗ trợ làm giảm các cơn đau quặn cấp tính và mạn tính tại vùng bụng, đường mật và đường sinh dục. Việc giảm co thắt trực tiếp giúp giảm cảm giác đau một cách nhanh chóng.
• Hỗ trợ chẩn đoán: Trong một số trường hợp, thuốc này có thể được áp dụng để làm giãn cơ trơn trong hệ tiêu hóa, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các quy trình chẩn đoán y khoa. Ví dụ, việc làm giãn cơ có thể giúp bác sĩ dễ dàng thực hiện nội soi dạ dày, đại tràng hoặc chụp X-quang đường tiêu hóa, mang lại hình ảnh rõ nét và chính xác hơn.

Các trường hợp thường được chỉ định

Buscopan được chỉ định cho nhiều tình trạng đau và co thắt khác nhau, bao gồm:

• Đau bụng, đau quặn do co thắt dạ dày-ruột và hội chứng ruột kích thích (IBS): Đây là một trong những chỉ định phổ biến nhất. Khoảng 10-15% dân số Việt Nam được cho là mắc IBS, với các triệu chứng như đau bụng, chướng hơi, thay đổi thói quen đi tiêu. Buscopan giúp giảm các cơn co thắt gây đau trong các trường hợp này.
• Cơn đau quặn đường mật, sỏi thận: Sỏi mật hoặc sỏi thận có thể gây ra những cơn đau quặn dữ dội do co thắt đường dẫn. Buscopan giúp làm giãn cơ trơn, giảm áp lực và từ đó làm dịu cơn đau.
• Đau bụng kinh do co thắt tử cung: Nhiều phụ nữ trải qua những cơn đau bụng kinh dữ dội do tử cung co thắt quá mức. Buscopan có thể giúp thư giãn cơ tử cung, giảm đau hiệu quả.
• Tình trạng co thắt đường tiết niệu: Bao gồm co thắt bàng quang hoặc niệu quản, gây khó chịu và đau.

Liều dùng và cách sử dụng

Liều dùng của Buscopan có thể khác nhau tùy thuộc vào dạng bào chế (viên nén, tiêm) và tình trạng của bệnh nhân.

• Dạng viên nén: Đối với người lớn và trẻ em trên 6 tuổi, liều thông thường là 1-2 viên (10-20 mg) mỗi lần, 3-5 lần mỗi ngày. Không nên vượt quá 100 mg mỗi ngày. Nên uống thuốc với nước, không nhai.
• Dạng tiêm: Dạng tiêm thường được sử dụng trong các trường hợp cấp tính hoặc khi cần tác dụng nhanh, và phải được thực hiện bởi nhân viên y tế. Liều tiêm tĩnh mạch hoặc bắp thường là 20 mg, có thể lặp lại nếu cần.

Lưu ý: Việc sử dụng thuốc này cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ. Không tự ý tăng liều hoặc kéo dài thời gian sử dụng mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Tác dụng phụ của Buscopan

Giống như bất kỳ loại thuốc nào, Buscopan có thể gây ra một số tác dụng phụ. Các tác dụng phụ thường gặp liên quan đến tác dụng kháng cholinergic của thuốc:

• Khô miệng: Do giảm tiết nước bọt.
• Mờ mắt, rối loạn điều tiết: Có thể làm khó khăn khi nhìn gần hoặc lái xe.
• Táo bón: Do giảm nhu động ruột.
• Bí tiểu: Đặc biệt ở nam giới có tiền sử phì đại tuyến tiền liệt.
• Chóng mặt, buồn ngủ: Nên tránh lái xe hoặc vận hành máy móc sau khi dùng thuốc nếu gặp phải triệu chứng này.
• Nhịp tim nhanh: Một số người có thể cảm thấy tim đập nhanh hơn.

Các tác dụng phụ ít gặp hơn có thể bao gồm phản ứng dị ứng (phát ban, ngứa), khó thở. Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, cần ngừng thuốc và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng

Để đảm bảo hiệu quả tối ưu và an toàn khi sử dụng Buscopan, người bệnh cần lưu ý những điểm sau:

• Tham khảo ý kiến chuyên gia: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi bắt đầu sử dụng Buscopan, đặc biệt nếu bạn đang mắc các bệnh lý nền như tăng nhãn áp (glaucoma), phì đại tuyến tiền liệt, tắc nghẽn đường tiêu hóa hoặc tiết niệu, nhịp tim nhanh hoặc bệnh tim mạch.
• Tương tác thuốc: Buscopan có thể tương tác với một số loại thuốc khác. Ví dụ, nó có thể làm tăng tác dụng kháng cholinergic của các thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc kháng histamine hoặc quinidine. Ngược lại, nó có thể làm giảm hiệu quả của thuốc kháng dopamine (như metoclopramide) trong việc tác động lên đường tiêu hóa. Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng.
• Không dùng kéo dài: Không nên tự ý dùng viên nén Buscopan hàng ngày hoặc trong thời gian dài khi chưa xác định rõ nguyên nhân gây đau bụng. Đau bụng kéo dài có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Phụ nữ có thai và cho con bú: Cần thận trọng khi sử dụng Buscopan cho phụ nữ có thai và cho con bú. Chỉ sử dụng khi thực sự cần thiết và dưới sự giám sát của bác sĩ.
• Bảo quản: Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và xa tầm tay trẻ em.

So sánh với một số thuốc giảm đau bụng khác tại Việt Nam

Tại Việt Nam, bên cạnh Buscopan, có nhiều loại thuốc giảm đau bụng khác được sử dụng tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau.

• Spasfon (Phloroglucinol): Đây là một thuốc giãn cơ trơn khác, thường được sử dụng để giảm co thắt đường tiêu hóa, đường mật và đường tiết niệu, đặc biệt hiệu quả trong đau bụng kinh. Spasfon có cơ chế tác dụng khác Buscopan và thường được xem là có ít tác dụng phụ kháng cholinergic hơn.
• Nospa (Drotaverine): Cũng là một thuốc giãn cơ trơn, Drotaverine thường được dùng để giảm co thắt do các nguyên nhân tương tự như Buscopan. Nospa được sản xuất bởi Sanofi, một công ty dược phẩm lớn có mặt rộng rãi ở Việt Nam.
• Các thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen, Mefenamic acid: Các thuốc này thường được dùng để giảm đau bụng kinh hoặc đau do viêm. Tuy nhiên, chúng không tác động trực tiếp vào cơ chế co thắt cơ trơn như Buscopan mà thông qua việc ức chế prostaglandin.
• Các bài thuốc dân gian: Một số người dân Việt Nam vẫn sử dụng các bài thuốc dân gian như trà gừng, lá ngải cứu để làm ấm bụng và giảm đau. Tuy nhiên, các phương pháp này thường chỉ có tác dụng hỗ trợ và không thể thay thế thuốc điều trị trong các trường hợp đau quặn nghiêm trọng.

Việc lựa chọn thuốc giảm đau bụng phù hợp cần dựa trên nguyên nhân gây đau, tình trạng sức khỏe cá nhân và lời khuyên của bác sĩ.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.