Déjà vu là gì? Khi nào cần lo lắng về Déjà vu?

Déjà vu, một thuật ngữ gốc tiếng Pháp mang nghĩa “đã từng thấy”, là một hiện tượng tâm lý phổ biến. Nó mô tả cảm giác mạnh mẽ rằng một sự kiện hoặc tình huống hiện tại đã được trải nghiệm trong quá khứ, dù thực tế đây là lần đầu tiên người đó gặp phải. Cảm giác này thường thoáng qua và được xem là một biểu hiện bình thường. Nó có thể liên quan đến các yếu tố như mệt mỏi, căng thẳng cao, hoặc sự chồng chéo trong quá trình xử lý thông tin của não bộ.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, déjà vu có thể là dấu hiệu cảnh báo tiềm ẩn về các vấn đề thần kinh, đặc biệt là bệnh động kinh. Điều này đặc biệt đáng lưu ý khi hiện tượng này xuất hiện dày đặc và đi kèm với các triệu chứng đáng chú ý khác như ảo giác.

Các dạng déjà vu thường gặp

Hiện tượng déjà vu có thể được phân loại thành hai dạng chính dựa trên đặc điểm và nguyên nhân của chúng:

Déjà vu bệnh lý

Dạng này thường biểu hiện ở những người mắc các bệnh lý liên quan đến thần kinh hoặc tâm thần, ví dụ như động kinh. Sự xuất hiện của déjà vu bệnh lý cần được lưu tâm nếu nó diễn ra bất thường, kéo dài hơn bình thường, hoặc đi kèm với các triệu chứng như ảo giác và hoang tưởng. Một số nghiên cứu cho thấy, khoảng 60-70% bệnh nhân động kinh thùy thái dương có thể trải qua déjà vu như một phần của cơn động kinh. Đây có thể là một tín hiệu cảnh báo đòi hỏi sự thăm khám y tế kịp thời tại các bệnh viện chuyên khoa thần kinh như Bệnh viện Bạch Mai hoặc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Déjà vu không bệnh lý

Đây là dạng déjà vu phổ biến hơn. Nó thường được ghi nhận ở những cá nhân khỏe mạnh, đặc biệt là nhóm đối tượng trẻ tuổi. Tần suất của dạng này có thể tăng lên ở những người thường xuyên tiếp xúc với các loại hình giải trí như xem phim hoặc những người có sở thích du lịch, khám phá những địa điểm mới lạ. Một khảo sát cho thấy, khoảng 70% người trưởng thành khỏe mạnh từng trải qua déjà vu ít nhất một lần trong đời.

Những nguyên nhân tiềm ẩn của déjà vu

Mặc dù cơ chế chính xác của déjà vu vẫn đang được nghiên cứu, một số giả thuyết khoa học đã được đưa ra để lý giải hiện tượng này:

Sự cố tạm thời trong hoạt động não bộ

Một giả thuyết phổ biến cho rằng déjà vu có thể xuất phát từ sự va chạm hoặc chồng chéo giữa hai luồng suy nghĩ hoặc quá trình xử lý thông tin diễn ra đồng thời trong não. Từ đó, nó tạo ra cảm giác quen thuộc sai lệch. Ví dụ, khi bạn bước vào một quán cà phê mới ở phố cổ Hà Nội, não bộ có thể xử lý thông tin về mùi hương và âm thanh nhanh hơn thông tin về hình ảnh, tạo ra cảm giác quen thuộc trước khi bạn kịp nhận ra mình chưa từng tới đây.

Sự mất cân bằng trong xử lý ký ức

Não bộ có thể gặp phải tình trạng nhầm lẫn, nơi thông tin mới được tiếp nhận bị xử lý như thể nó là một ký ức đã tồn tại từ trước. Sự sai lệch này trong quá trình nhận diện và lưu trữ ký ức có thể dẫn đến cảm giác déjà vu. Các nhà khoa học cho rằng thùy thái dương, khu vực chịu trách nhiệm về ký ức, đóng vai trò quan trọng trong hiện tượng này.

Yếu tố môi trường và tình trạng sức khỏe

Một số yếu tố bên ngoài và tình trạng sức khỏe cá nhân cũng có thể góp phần làm tăng tần suất xuất hiện của déjà vu. Cụ thể, tình trạng mệt mỏi kéo dài, mức độ căng thẳng cao, thiếu ngủ nghiêm trọng, hoặc các tình trạng sức khỏe suy yếu nói chung đều có khả năng kích hoạt trải nghiệm này. Đảm bảo một lối sống lành mạnh, đủ giấc ngủ (khoảng 7-9 tiếng mỗi đêm cho người trưởng thành) và kiểm soát căng thẳng có thể giúp giảm bớt tần suất déjà vu không bệnh lý.

Khi nào cần chú ý đến déjà vu?

Theo thông tin từ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, điều quan trọng là cần tìm kiếm sự tư vấn y tế nếu hiện tượng déjà vu xảy ra một cách liên tục, kéo dài bất thường, hoặc đi kèm với các triệu chứng khác như ảo giác hoặc hoang tưởng. Ví dụ, nếu bạn trải qua déjà vu hàng ngày, kéo dài hơn vài giây, hoặc kèm theo cảm giác mất ý thức, co giật nhỏ, hoặc nhìn thấy những hình ảnh không có thật, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề thần kinh tiềm ẩn. Việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh là cần thiết để loại trừ khả năng đây là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý, đảm bảo sức khỏe thần kinh được kiểm tra và đánh giá một cách toàn diện.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.