Thận, những cơ quan có hình hạt đậu, đóng vai trò như hệ thống lọc của cơ thể bạn, loại bỏ các chất thải cùng lượng chất lỏng dư thừa từ máu để hình thành nước tiểu. Nằm ở hai bên cột sống, chúng còn điều hòa muối, nước và các hóa chất khác, duy trì huyết áp bằng cách sản xuất hormone, kích thích quá trình sản xuất hồng cầu và giữ cho xương chắc khỏe.
Vị trí và Giải phẫu
- Vị trí: Bạn có hai quả thận, mỗi quả nằm ở một bên cột sống, ngay phía dưới khung xương sườn.
- Hình dạng: Chúng có màu nâu đỏ, hình hạt đậu, mỗi quả có kích thước tương đương một nắm tay siết chặt.
- Cấu trúc bên trong: Bên trong mỗi quả thận là hàng triệu bộ lọc siêu nhỏ được gọi là nephron, có chức năng làm sạch máu.
Chức năng chính
- Loại bỏ chất thải: Thận tiến hành lọc máu để loại bỏ các sản phẩm chất thải và lượng chất lỏng dư thừa, sau đó được thải ra khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu.
- Cân bằng hóa học: Chúng duy trì sự cân bằng lành mạnh về nước, muối và khoáng chất (như natri, kali và canxi) trong máu của bạn.
- Sản xuất hormone: Thận sản xuất các hormone giúp kiểm soát huyết áp và kích thích tủy xương tạo ra các tế bào hồng cầu.
- Sức khỏe xương: Chúng đóng một vai trò thiết yếu trong việc giữ cho xương của bạn chắc khỏe và lành mạnh.
Quá trình lọc máu diễn ra như thế nào
1. Máu đi vào: Máu từ tim đi vào thận thông qua một động mạch.
- Lọc: Máu được làm sạch khi đi qua hàng triệu bộ lọc nhỏ (nephron).
- Thu gom chất thải: Các vật liệu thải trở thành nước tiểu và được chuyển đến bàng quang thông qua các ống dẫn gọi là niệu quản.
- Trở về cơ thể: Máu đã được làm sạch sau đó được đưa trở lại hệ tuần hoàn qua các tĩnh mạch.
Khi thận không hoạt động tốt
- Triệu chứng: Nếu thận của bạn bị tổn thương hoặc không hoạt động đúng cách, chất thải có thể tích tụ trong máu. Các triệu chứng khác có thể bao gồm chán ăn, mệt mỏi, sưng phù và chuột rút cơ bắp.
- Yếu tố rủi ro: Bệnh tiểu đường và huyết áp cao là những yếu tố rủi ro chính đối với bệnh thận.
- Tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe: Điều quan trọng là phải kiểm tra sức khỏe thận định kỳ, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố rủi ro này, vì một phần đáng kể chức năng thận có thể bị mất đi mà không có triệu chứng rõ ràng. Do đó, việc phát hiện sớm qua các xét nghiệm thường niên là vô cùng cần thiết.
Thận, hai cơ quan có hình hạt đậu, đóng vai trò như hệ thống lọc chính của cơ thể. Chúng loại bỏ các chất thải cùng lượng chất lỏng dư thừa từ máu để hình thành nước tiểu. Nằm ở hai bên cột sống, thận còn điều hòa muối, nước và các hóa chất khác, duy trì huyết áp bằng cách sản xuất hormone, kích thích quá trình sản xuất hồng cầu và giữ cho xương chắc khỏe.
Vị trí và Giải phẫu của Thận
Mỗi người có hai quả thận, mỗi quả nằm ở một bên cột sống, ngay phía dưới khung xương sườn. Chúng có màu nâu đỏ, hình hạt đậu, mỗi quả có kích thước tương đương một nắm tay siết chặt.
Bên trong mỗi quả thận là hàng triệu bộ lọc siêu nhỏ được gọi là nephron. Các nephron này có chức năng làm sạch máu. Mỗi nephron bao gồm một tiểu cầu thận (glomerulus) và một ống thận. Tiểu cầu thận là một búi mao mạch nhỏ nơi quá trình lọc ban đầu diễn ra, trong khi ống thận chịu trách nhiệm tái hấp thu các chất cần thiết và bài tiết các chất thải còn lại.
Chức năng chính của Thận
Thận thực hiện nhiều chức năng quan trọng để duy trì sự sống và sức khỏe tổng thể:
- Loại bỏ chất thải: Thận tiến hành lọc máu để loại bỏ các sản phẩm chất thải và lượng chất lỏng dư thừa, sau đó được thải ra khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu. Các chất thải này bao gồm ure (sản phẩm phân hủy protein), creatinine (sản phẩm phân hủy cơ bắp) và axit uric.
- Cân bằng hóa học: Thận duy trì sự cân bằng lành mạnh về nước, muối và khoáng chất (như natri, kali và canxi) trong máu. Sự cân bằng này rất quan trọng cho chức năng thần kinh, cơ bắp và tim.
- Sản xuất hormone: Thận sản xuất các hormone quan trọng. Erythropoietin (EPO) kích thích tủy xương tạo ra các tế bào hồng cầu, giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Renin giúp kiểm soát huyết áp, và calcitriol (dạng hoạt động của vitamin D) giúp cơ thể hấp thụ canxi, đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe xương.
- Sức khỏe xương: Thông qua việc sản xuất calcitriol, thận đóng một vai trò thiết yếu trong việc giữ cho xương của bạn chắc khỏe và lành mạnh, ngăn ngừa các bệnh như loãng xương.
Quá trình lọc máu diễn ra như thế nào
Quá trình lọc máu của thận là một chu trình liên tục và hiệu quả:
1. Máu đi vào: Máu từ tim đi vào thận thông qua động mạch thận. Động mạch này phân nhánh thành các tiểu động mạch nhỏ hơn và cuối cùng là các mao mạch trong tiểu cầu thận.
- Lọc: Máu được làm sạch khi đi qua hàng triệu bộ lọc nhỏ (nephron). Tại tiểu cầu thận, áp lực máu đẩy nước và các chất hòa tan nhỏ (như glucose, muối, axit amin, ure, creatinine) ra khỏi máu, tạo thành dịch lọc thô. Các tế bào máu và protein lớn được giữ lại trong máu.
- Hấp thu và bài tiết: Dịch lọc thô đi vào ống thận. Tại đây, cơ thể tái hấp thu các chất cần thiết (như nước, glucose, muối, axit amin) trở lại máu. Đồng thời, các chất thải và độc tố còn lại trong máu được bài tiết thêm vào ống thận để loại bỏ. Quá trình này được điều chỉnh chặt chẽ để duy trì cân bằng nội môi.
- Thu gom chất thải: Các vật liệu thải trở thành nước tiểu và được chuyển đến bể thận (renal pelvis), sau đó đi xuống bàng quang thông qua các ống dẫn gọi là niệu quản.
- Trở về cơ thể: Máu đã được làm sạch sau đó được đưa trở lại hệ tuần hoàn qua tĩnh mạch thận, sẵn sàng để cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho toàn bộ cơ thể.
Khi thận không hoạt động tốt
Nếu thận của bạn bị tổn thương hoặc không hoạt động đúng cách, chất thải có thể tích tụ trong máu, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các triệu chứng ban đầu có thể không rõ ràng, nhưng khi bệnh tiến triển, có thể bao gồm chán ăn, mệt mỏi, sưng phù (ở chân, mắt cá chân, hoặc mặt do giữ nước) và chuột rút cơ bắp.
Các yếu tố rủi ro chính đối với bệnh thận bao gồm bệnh tiểu đường và huyết áp cao. Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ mắc bệnh thận mạn tính đang gia tăng, đặc biệt ở những người có các bệnh nền này. Ví dụ, Bệnh viện Chợ Rẫy, một trong những trung tâm y tế lớn ở miền Nam, hàng năm tiếp nhận hàng nghìn ca bệnh thận mạn tính cần điều trị lọc máu hoặc ghép thận.
Tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe định kỳ là rất lớn, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố rủi ro này. Một phần đáng kể chức năng thận có thể bị mất đi mà không có triệu chứng rõ ràng. Do đó, việc phát hiện sớm qua các xét nghiệm thường niên (như xét nghiệm máu để kiểm tra creatinine và xét nghiệm nước tiểu để tìm protein) là vô cùng cần thiết. Chi phí cho các xét nghiệm này tại các bệnh viện công lập ở Việt Nam thường dao động từ 100.000 – 300.000 VNĐ, là mức chi phí phù hợp để người dân chủ động kiểm soát sức khỏe thận của mình.
Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ để được tư vấn chính xác về tình trạng sức khỏe của bạn.
What are the first signs of kidney problems?
Nausea and vomiting, muscle cramps, loss of appetite, swelling via feet and ankles, dry, itchy skin, shortness of breath, trouble sleeping, urinating either too much or too little. However, these are usually in the later stages, but they can also happen in other disorders.
What is the best drink to flush your kidneys?
Water is the best beverage for supporting kidney health. It helps flush out toxins, maintains electrolyte balance, and prevents dehydration. Drinking at least 8–10 glasses of water daily is essential for anyone in recovery, especially those enrolled in an Alcohol Treatment Program or Drug Rehab Programs.
How do you know if your kidneys are healthy?
Two easy tests help determine if you have kidney disease or not; Estimated glomerular filtration rate (eGFR): Blood test that estimates how well the kidneys function. Urine albumin-creatinine ratio (uACR): Urine test that measures albumin (a protein) and creatinine, a waste product.
What are the three early warning signs of a kidney?
If your kidneys aren’t working properly, you may notice one or more of the following signs: Extreme tiredness (fatigue) Nausea and vomiting. Confusion or trouble concentrating.