“Cách mạng màu” là thuật ngữ dùng để mô tả các phong trào biểu tình quần chúng hoặc các cuộc chính biến đã diễn ra tại các quốc gia hậu Xô Viết cùng một số khu vực khác trong giai đoạn đầu thế kỷ 21. Những sự kiện này thường được khơi mào bởi kết quả bầu cử bị nghi ngờ là gian lận, với mục tiêu thiết lập một nền dân chủ theo mô hình phương Tây. Các cuộc cách mạng này thường áp dụng Internet và vai trò của các tổ chức phi chính phủ nhằm huy động rộng rãi người dân tham gia. Tại Việt Nam và một số quốc gia khác, khái niệm này cũng được sử dụng để chỉ chiến lược “diễn biến hòa bình” được các thế lực thù địch thực hiện nhằm lật đổ chính quyền, từ đó gây ra sự bất ổn về chính trị và xã hội.
Đặc điểm nổi bật của các cuộc cách mạng màu:
- Bối cảnh hình thành: Chủ yếu xuất hiện ở các nước hậu Xô Viết, Đông Âu, Trung Đông và Bắc Phi. Chúng thường gắn liền với các cuộc biểu tình quy mô lớn của quần chúng, đôi khi dẫn đến sự thay đổi chính phủ một cách đột ngột.
- Mục đích cốt lõi: Nhằm thiết lập các thể chế dân chủ tự do theo khuôn mẫu phương Tây và lật đổ các chế độ cũ. Theo đó, mục tiêu tổng thể là thay đổi định hướng chính trị của quốc gia theo ý đồ của các thế lực bên ngoài.
- Phương thức triển khai: Áp dụng hiệu quả các phương tiện truyền thông hiện đại (như Internet) và khai thác vai trò tích cực của các tổ chức phi chính phủ để huy động, tổ chức quần chúng tham gia biểu tình.
- Nguyên nhân kích hoạt: Thường khởi phát từ những kết quả bầu cử mà một bộ phận lớn người dân cho rằng có sự gian lận.
Trong bối cảnh tại Việt Nam:
- “Cách mạng màu” được xác định là một thủ đoạn đặc biệt nguy hiểm trong chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, với mục đích phá hoại nền độc lập và lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa hiện hành.
- Các hoạt động liên quan bao gồm việc kích động ly khai dựa trên các vấn đề dân tộc, tôn giáo; tuyên truyền các thông tin sai lệch, thiếu cơ sở; và hình thành các tổ chức đối lập dưới danh nghĩa “xã hội dân sự”. Tất cả nhằm gây ra bất ổn chính trị, tạo ra các điểm nóng xung đột và chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
- Việc nhận thức đúng đắn bản chất của “cách mạng màu” và chủ động ngăn chặn nguy cơ này là một nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng để bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc và an ninh quốc gia.
