Meloxicam: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ cần biết

Meloxicam là một loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID), được sử dụng rộng rãi để giảm đau và kiểm soát tình trạng viêm. Thuốc này đặc biệt được chỉ định trong điều trị các bệnh lý xương khớp mạn tính như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp và viêm cột sống dính khớp. Cơ chế hoạt động của Meloxicam là thông qua việc ức chế chọn lọc enzyme COX-2, từ đó hạn chế quá trình tổng hợp các chất trung gian gây viêm, điển hình là prostaglandin.

Meloxicam có nhiều dạng bào chế khác nhau, bao gồm viên uống, viên đặt trực tràng và tiêm bắp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được tiến hành thận trọng do tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác dụng phụ, đặc biệt là xuất huyết đường tiêu hóa, cùng với khả năng ảnh hưởng đến chức năng gan và thận.

Công dụng và chỉ định

Meloxicam được sử dụng để giảm đau và kiểm soát viêm trong các tình trạng bệnh lý khớp sau:

• Thoái hóa khớp: Giúp cải thiện các triệu chứng đau và cứng khớp, thường gặp ở người cao tuổi tại Việt Nam, đặc biệt là khớp gối và cột sống. Ước tính có khoảng 10-15% dân số trên 60 tuổi mắc bệnh thoái hóa khớp.
• Viêm khớp dạng thấp: Ức chế phản ứng viêm, giảm sưng và đau khớp. Bệnh này ảnh hưởng đến khoảng 0.5-1% người trưởng thành ở Việt Nam.
• Viêm cột sống dính khớp: Hỗ trợ kiểm soát viêm và đau ở cột sống.
• Các bệnh khớp mạn tính khác: Áp dụng cho nhiều tình trạng viêm khớp lâu dài.

Cơ chế tác dụng

Là một NSAID, Meloxicam phát huy tác dụng bằng cách ức chế chọn lọc enzyme cyclooxygenase 2 (COX-2). Sự ức chế này dẫn đến việc giảm đáng kể quá trình sản xuất prostaglandin – những chất đóng vai trò thiết yếu trong việc gây ra các triệu chứng viêm, đau và sốt trong cơ thể. Việc ức chế chọn lọc COX-2 giúp Meloxicam có thể giảm thiểu một số tác dụng phụ trên đường tiêu hóa so với các NSAID không chọn lọc khác, nhưng không loại bỏ hoàn toàn.

Dạng bào chế và cách dùng

Meloxicam hiện có các dạng bào chế phổ biến sau:

• Viên nén uống: Thường gặp với hàm lượng 7.5mg và 15mg. Đây là dạng phổ biến nhất tại các nhà thuốc ở Việt Nam, với giá dao động từ 5.000 – 15.000 VNĐ/vỉ tùy nhà sản xuất.
• Viên đặt trực tràng: Dạng này thường được dùng khi bệnh nhân không thể uống thuốc hoặc để giảm tác dụng phụ trên đường tiêu hóa trên.
• Dung dịch tiêm bắp: Dạng tiêm thường được sử dụng trong các trường hợp cấp tính hoặc khi cần tác dụng nhanh, thường được thực hiện tại các cơ sở y tế.

Thuốc thường được khuyến nghị sử dụng mỗi ngày một lần. Để giảm thiểu các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, người bệnh nên uống thuốc sau bữa ăn hoặc kết hợp với các loại thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng

Việc sử dụng Meloxicam đòi hỏi sự thận trọng đặc biệt do các nguy cơ tiềm ẩn:

• Tác dụng phụ trên tiêu hóa: Thuốc có khả năng gây xuất huyết dạ dày, loét dạ dày tá tràng. Để giảm thiểu nguy cơ này, người bệnh nên hạn chế tối đa việc sử dụng rượu, bia và thuốc lá trong quá trình điều trị. Theo thống kê, xuất huyết tiêu hóa do NSAID chiếm khoảng 10-20% các trường hợp xuất huyết tiêu hóa trên.
• Suy gan, thận: Cần hết sức cẩn trọng khi áp dụng cho những người có tiền sử bệnh gan hoặc thận, đặc biệt là trong trường hợp suy thận nặng. Bác sĩ thường yêu cầu xét nghiệm chức năng gan, thận trước và trong quá trình điều trị.
• Trẻ em: Hiệu quả và độ an toàn của Meloxicam chưa được xác định rõ ràng ở trẻ em dưới 2 tuổi. Việc sử dụng cho trẻ em cần được bác sĩ chuyên khoa nhi chỉ định và theo dõi sát sao.
• Phụ nữ có thai và cho con bú: Không khuyến cáo sử dụng trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thai kỳ do nguy cơ gây dị tật tim mạch cho thai nhi và kéo dài thời gian chuyển dạ. Luôn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi quyết định dùng thuốc.
• Người cao tuổi: Đối tượng này có nguy cơ cao hơn gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng trên dạ dày, thận, hệ tim mạch và nguy cơ đột quỵ. Liều dùng thường được điều chỉnh thấp hơn cho người cao tuổi.
• Tương tác thuốc: Cần thận trọng khi phối hợp Meloxicam với các loại NSAID khác hoặc aspirin để tránh tăng nguy cơ tác dụng phụ trên tiêu hóa và thận. Ngoài ra, Meloxicam có thể tương tác với thuốc chống đông máu (ví dụ: Warfarin) làm tăng nguy cơ chảy máu, hoặc thuốc lợi tiểu làm giảm hiệu quả của thuốc lợi tiểu.

Chống chỉ định

Meloxicam không được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Quá mẫn cảm với Meloxicam, aspirin hoặc bất kỳ NSAID nào khác.
• Tiền sử hen suyễn, polyp mũi hoặc các phản ứng dị ứng nghiêm trọng (ví dụ: phù mạch, nổi mề đay) sau khi sử dụng NSAID.
• Suy gan nặng, suy thận nặng không thể lọc máu.
• Tình trạng chảy máu đường tiêu hóa đang diễn ra hoặc tiền sử xuất huyết mạch máu não.
• Phụ nữ có thai trong 3 tháng cuối thai kỳ.
• Bệnh nhân suy tim nặng không kiểm soát được.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.