CPR là gì? Khi nào và Làm thế nào để thực hiện CPR?

CPR (Cardiopulmonary Resuscitation), hay còn gọi là Hồi sức tim phổi, là một kỹ thuật khẩn cấp để duy trì sự sống cho người bị ngừng tim hoặc ngừng thở. Kỹ thuật này bao gồm việc ấn lồng ngực kết hợp hô hấp nhân tạo, nhằm mục đích duy trì lưu thông máu giàu oxy đến não và các cơ quan thiết yếu khác. Việc thực hiện CPR kịp thời có vai trò quyết định đến cơ hội sống sót và phục hồi của nạn nhân.

Khi nào cần thực hiện CPR?

CPR chỉ được tiến hành khi người bệnh biểu hiện các dấu hiệu nguy kịch sau:

• Bất tỉnh: Hoàn toàn không có phản ứng khi được gọi hỏi hoặc kích thích vật lý.
• Không thở hoặc thở hổn hển: Không có hơi thở hoặc chỉ thở hổn hển, không đều.
• Không có mạch: Không thể cảm nhận được mạch ở cổ hoặc bẹn.
• Tím tái: Dấu hiệu rõ rệt của tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng, môi và đầu ngón tay chuyển màu xanh.

Một ví dụ cụ thể tại Việt Nam, các trường hợp đuối nước ở các bãi biển như Vũng Tàu, Đà Nẵng, hoặc các tai nạn giao thông nghiêm trọng trên đường quốc lộ thường là những tình huống cần áp dụng CPR khẩn cấp. Theo thống kê của Bộ Y tế, số ca tử vong do ngừng tim đột ngột tại cộng đồng vẫn còn cao, phần lớn là do thiếu kiến thức cấp cứu ban đầu, đặc biệt là CPR.

Các bước thực hiện CPR

CPR bao gồm hai kỹ thuật chính: ép tim ngoài lồng ngực và hô hấp nhân tạo. Trước khi bắt đầu, hãy đảm bảo an toàn cho bản thân và nạn nhân. Gọi ngay cấp cứu 115 hoặc các dịch vụ y tế khẩn cấp khác. Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, thời gian phản ứng của xe cấp cứu có thể dao động từ 10-20 phút tùy thuộc vào địa điểm và tình hình giao thông, nên việc sơ cứu ban đầu là vô cùng quan trọng.

1. Ép tim ngoài lồng ngực

Đây là kỹ thuật quan trọng nhất của CPR để duy trì tuần hoàn máu.

• Vị trí: Quỳ bên cạnh người bệnh. Đặt gót một bàn tay lên giữa phần dưới xương ức (khoảng 2 ngón tay phía trên mũi kiếm xương ức). Sau đó, đặt tay kia chồng lên và đan các ngón tay vào nhau để tránh ép vào xương sườn.
• Tư thế: Giữ vai thẳng hàng với điểm ép tim, hai tay thẳng, sử dụng trọng lượng cơ thể để tạo lực ép thẳng xuống ngực.
• Độ sâu và tốc độ: Ép ngực sâu khoảng 5-6 cm đối với người lớn và duy trì tốc độ đều đặn 100-120 lần/phút. Tốc độ này tương đương với nhịp điệu của bài hát “Stayin’ Alive”.
• Thả lồng ngực: Sau mỗi lần ép, cần để lồng ngực trở về vị trí ban đầu hoàn toàn, tạo điều kiện cho máu lưu thông về tim. Điều này giúp tim có đủ thời gian để bơm máu hiệu quả.

2. Hô hấp nhân tạo (Thổi ngạt)

Sau khi thực hiện ép tim, cần kết hợp thổi ngạt để cung cấp oxy cho nạn nhân.

• Mở đường thở: Nâng cằm và nhẹ nhàng ngửa đầu người bệnh ra sau để mở thông đường thở. Kiểm tra xem có vật cản nào trong miệng nạn nhân không.
• Tạo kín: Bịt chặt mũi người bệnh bằng ngón trỏ và ngón cái của một tay.
• Thổi khí: Hít một hơi sâu, sau đó đặt miệng kín lên miệng người bệnh và thổi khí vào trong khoảng 1 giây. Quan sát xem lồng ngực có phồng lên hay không. Nếu lồng ngực không phồng, có thể đường thở chưa được mở đúng cách hoặc có vật cản.
• Lặp lại: Thực hiện 2 lần thổi ngạt sau mỗi 30 lần ép tim.

Lưu ý quan trọng khi thực hiện CPR

• Phối hợp kỹ năng: Ép tim và thổi ngạt là một quy trình cần được thực hiện liên tục và nhịp nhàng. Duy trì chu kỳ 30 lần ép tim và 2 lần thổi ngạt.
• Ưu tiên ép tim: Trong nhiều tình huống, đặc biệt nếu bạn không được đào tạo về thổi ngạt hoặc ngại thực hiện, việc ép tim liên tục (hands-only CPR) được xem là ưu tiên hàng đầu để duy trì tuần hoàn máu hiệu quả. Ép tim liên tục với tốc độ 100-120 lần/phút cho đến khi có sự hỗ trợ y tế chuyên nghiệp.
• Nhận biết đúng tình huống: Chỉ nên thực hiện CPR khi chắc chắn người bệnh không còn nhịp tim và hơi thở bình thường. Tránh thực hiện CPR trên người còn ý thức hoặc thở được, vì điều này có thể gây hại.
• Tìm kiếm trợ giúp: Luôn luôn gọi ngay cấp cứu (số 115) hoặc dịch vụ y tế khẩn cấp trước khi bắt đầu hoặc trong quá trình thực hiện CPR để nhận được sự hỗ trợ chuyên nghiệp kịp thời. Các trung tâm cấp cứu như Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) hay Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) có đội ngũ cấp cứu ngoại viện được trang bị tốt để xử lý các tình huống này.
• Đào tạo: Việc tham gia các khóa học CPR do các tổ chức như Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, các trung tâm y tế dự phòng, hoặc các bệnh viện lớn tổ chức là cực kỳ quan trọng. Các khóa học này cung cấp kiến thức và kỹ năng thực hành bài bản, giúp người học tự tin và hiệu quả hơn khi đối mặt với tình huống khẩn cấp. Chi phí cho một khóa học CPR cơ bản tại Việt Nam thường dao động từ 500.000 VNĐ đến 1.500.000 VNĐ, tùy thuộc vào đơn vị và thời lượng khóa học.

CPR là một kỹ năng cứu sinh mà bất cứ ai cũng nên biết. Việc trang bị kiến thức và kỹ năng này không chỉ giúp bạn tự tin hơn mà còn có thể cứu sống một mạng người trong những khoảnh khắc quyết định.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.