Fed là gì? Chức năng và ảnh hưởng của Cục Dự trữ Liên bang

Khi nhắc đến chính sách tiền tệ toàn cầu, cái tên “Fed” luôn hiện diện như một nhân vật trung tâm. Vậy fed là gì và tại sao tổ chức này lại có tầm ảnh hưởng lớn đến vậy? Fed, viết tắt của Federal Reserve System, là Cục Dự trữ Liên bang – ngân hàng trung ương của Hoa Kỳ. Được thành lập chính thức vào năm 1913, Fed gánh vác trách nhiệm điều hành chính sách tiền tệ quốc gia, giám sát hệ thống ngân hàng, và duy trì sự ổn định tài chính cũng như kinh tế tại Mỹ. Với vị thế kinh tế hàng đầu của Hoa Kỳ và tầm ảnh hưởng sâu rộng của đồng USD, các quyết sách của Fed có tác động lan tỏa mạnh mẽ đến nền kinh tế trên phạm vi toàn cầu.

Chức năng chính của Fed

Fed hoạt động như một trụ cột vững chắc cho nền kinh tế Mỹ, thực hiện nhiều chức năng then chốt để đảm bảo sự vận hành trơn tru và ổn định.

Điều chỉnh lãi suất

Một trong những công cụ quyền lực nhất của Fed là khả năng điều chỉnh lãi suất cơ bản. Lãi suất này, thường được gọi là lãi suất quỹ liên bang (federal funds rate), tác động trực tiếp đến chi phí vay mượn của các ngân hàng thương mại. Khi Fed tăng lãi suất, chi phí vay của các ngân hàng sẽ tăng, dẫn đến việc họ tăng lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng. Điều này có thể làm giảm nhu cầu vay vốn, từ đó kiềm chế lạm phát. Ngược lại, khi Fed giảm lãi suất, chi phí vay giảm, khuyến khích hoạt động đầu tư và tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Quản lý nguồn cung tiền tệ

Fed có khả năng kiểm soát lượng tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế thông qua các nghiệp vụ thị trường mở. Cụ thể, Fed mua hoặc bán trái phiếu chính phủ. Khi Fed mua trái phiếu, tiền sẽ được bơm vào hệ thống ngân hàng, làm tăng cung tiền. Điều này có thể kích thích kinh tế nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lạm phát. Ngược lại, khi Fed bán trái phiếu, tiền sẽ được rút khỏi hệ thống, làm giảm cung tiền, thường được sử dụng để kiềm chế lạm phát. Việc quản lý nguồn cung tiền tệ một cách khéo léo giúp Fed duy trì sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và ổn định giá cả.

Giám sát hệ thống ngân hàng

Fed thực hiện chức năng giám sát chặt chẽ các ngân hàng thương mại để đảm bảo an toàn hoạt động và tuân thủ các quy định hiện hành. Mục tiêu chính là bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì niềm tin vào hệ thống tài chính. Ví dụ, sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, Fed đã tăng cường các quy định về vốn và thanh khoản cho các ngân hàng lớn. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước cũng thực hiện chức năng tương tự, giám sát các ngân hàng như Vietcombank, Techcombank để đảm bảo hoạt động an toàn.

Cung cấp dịch vụ tài chính

Fed không chỉ là cơ quan quản lý mà còn là nhà cung cấp dịch vụ tài chính cho các tổ chức tài chính. Các dịch vụ này bao gồm thanh toán bù trừ, chuyển khoản điện tử, và hỗ trợ kịp thời cho các tổ chức tài chính trong những giai đoạn khủng hoảng. Ví dụ, trong những thời điểm thị trường thiếu thanh khoản, Fed có thể đóng vai trò là người cho vay cuối cùng, cung cấp vốn khẩn cấp để ngăn chặn sự sụp đổ của các tổ chức tài chính quan trọng.

Bảo vệ sự ổn định tài chính

Fed chủ động xử lý các nguy cơ tiềm ẩn đối với hệ thống tài chính và cung cấp thanh khoản cần thiết nhằm ngăn chặn nguy cơ sụp đổ, giữ vững niềm tin thị trường. Điều này bao gồm việc theo dõi sát sao các rủi ro hệ thống, thực hiện các bài kiểm tra căng thẳng (stress test) đối với các ngân hàng lớn, và sẵn sàng can thiệp khi cần thiết để duy trì sự ổn định.

Ảnh hưởng toàn cầu của Fed

Mặc dù là ngân hàng trung ương của Hoa Kỳ, các quyết định của Fed lại có tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới quốc gia, tác động đến nền kinh tế toàn cầu. Điều này xuất phát từ một số lý do cốt lõi.

Nền kinh tế lớn nhất thế giới

Hoa Kỳ hiện sở hữu nền kinh tế có quy mô lớn nhất toàn cầu, với GDP năm 2023 ước tính khoảng 27 nghìn tỷ USD. Do đó, mọi hành động của Fed, dù chỉ là một thay đổi nhỏ trong chính sách, đều tạo ra những tác động mạnh mẽ đến các thị trường quốc tế. Ví dụ, khi Fed tăng lãi suất, dòng vốn đầu tư có xu hướng dịch chuyển về Mỹ để tìm kiếm lợi suất cao hơn, gây áp lực lên tỷ giá hối đoái và thị trường chứng khoán ở các quốc gia khác.

Đồng USD là tiền tệ dự trữ toàn cầu

Đồng Đô la Mỹ được sử dụng rộng rãi như là một đồng tiền chủ đạo trong thương mại quốc tế và là tài sản dự trữ của nhiều quốc gia. Theo dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), USD chiếm khoảng 58% tổng dự trữ ngoại hối toàn cầu vào cuối năm 2023. Điều này có nghĩa là các quyết định về chính sách tiền tệ của Fed, đặc biệt là liên quan đến lãi suất và cung tiền, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của đồng USD, từ đó tác động đến chi phí nhập khẩu, xuất khẩu và khả năng trả nợ của các quốc gia khác. Khi đồng USD mạnh lên, hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam có thể trở nên đắt đỏ hơn, ảnh hưởng đến lạm phát trong nước.

Quyết định chính sách tiền tệ

Các thay đổi của Fed về lãi suất hoặc lượng cung tiền tệ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường tài chính toàn cầu, các dòng vốn đầu tư quốc tế và giá cả hàng hóa trên phạm vi toàn cầu. Cần lưu ý rằng, một thay đổi nhỏ trong chính sách của Fed cũng có thể gây ra biến động lớn trên thị trường chứng khoán và hàng hóa thế giới.

Ví dụ, khi Fed bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất vào năm 2022, nhiều thị trường chứng khoán trên thế giới, bao gồm cả thị trường chứng khoán Việt Nam (VN-Index), đã chứng kiến sự sụt giảm đáng kể. Các nhà đầu tư thường có xu hướng rút vốn khỏi các thị trường mới nổi như Việt Nam để chuyển về các tài sản an toàn hơn ở Mỹ khi lãi suất tại đây tăng cao. Ngoài ra, việc Fed tăng lãi suất cũng làm tăng chi phí vay nợ bằng USD của các doanh nghiệp và chính phủ trên toàn cầu, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển.

Tác động đến Việt Nam

Việt Nam, với nền kinh tế mở và phụ thuộc nhiều vào xuất nhập khẩu, cũng chịu ảnh hưởng đáng kể từ các quyết sách của Fed. Khi Fed tăng lãi suất, đồng USD có xu hướng mạnh lên so với VND, gây áp lực lên tỷ giá hối đoái. Điều này có thể làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên liệu, hàng hóa, và tăng gánh nặng trả nợ nước ngoài đối với các doanh nghiệp và chính phủ Việt Nam. Ngược lại, việc USD mạnh lên có thể có lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam, giúp tăng tính cạnh tranh về giá.

Ví dụ cụ thể, vào năm 2022, khi Fed đẩy mạnh tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng phải thực hiện các biện pháp điều chỉnh chính sách tiền tệ để ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát trong nước. Điều này cho thấy mối liên kết chặt chẽ và sự cần thiết phải theo dõi sát sao các động thái của Fed đối với các nhà hoạch định chính sách kinh tế tại Việt Nam.

Tóm lại, việc hiểu rõ fed là gì, các chức năng và tầm ảnh hưởng của Cục Dự trữ Liên bang là điều cần thiết đối với bất kỳ ai quan tâm đến kinh tế vĩ mô và tài chính toàn cầu. Fed không chỉ là một tổ chức điều hành chính sách tiền tệ của Mỹ mà còn là một yếu tố định hình đáng kể cho bức tranh kinh tế thế giới.

Không phải lời khuyên đầu tư.