Merchandise là gì? 2 nghĩa chính: hàng hóa & nghề quản lý đơn hàng

Thuật ngữ “merchandise” là gì? Trong môi trường kinh doanh và thương mại hiện đại, từ này mang hai ý nghĩa chính, đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Hiểu rõ “merchandise là gì” không chỉ giúp chúng ta nắm bắt các khái niệm cơ bản về sản phẩm mà còn hiểu sâu hơn về một nghề nghiệp đặc thù trong chuỗi cung ứng.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá chi tiết hai khía cạnh của “merchandise”: hàng hóa, sản phẩm được tạo ra để mua bán, trao đổi, hoặc sử dụng như vật phẩm quảng bá; và một nghề nghiệp chuyên trách quản lý đơn hàng, đặc biệt phổ biến trong ngành sản xuất như dệt may.

1. Merchandise trong nghĩa Hàng hóa/Sản phẩm: Từ vật phẩm đến tài sản thương hiệu

Khi nói đến “merchandise” dưới góc độ hàng hóa, chúng ta đang đề cập đến bất kỳ vật phẩm nào được sản xuất, mua bán hoặc phân phối với mục đích thương mại, quảng bá hoặc tạo giá trị. Khái niệm này rất rộng, bao gồm từ những sản phẩm tiêu dùng hàng ngày cho đến các vật phẩm mang tính biểu tượng cho một thương hiệu, sự kiện hay cá nhân.

Định nghĩa Hàng hóa/Sản phẩm (Merchandise)

Merchandise trong nghĩa hàng hóa/sản phẩm là một thuật ngữ chung chỉ các mặt hàng, vật phẩm, hoặc sản phẩm được tạo ra để:

• Mua bán và trao đổi: Đây là mục đích cơ bản nhất, bao gồm tất cả các loại hàng hóa tiêu dùng, công nghiệp, dịch vụ có thể hữu hình.
• Quảng bá thương hiệu/cá nhân/sự kiện: Các vật phẩm được thiết kế đặc biệt với logo, hình ảnh, hoặc thông điệp của một thương hiệu, người nổi tiếng, hoặc sự kiện cụ thể nhằm mục đích marketing, xây dựng cộng đồng hoặc tạo kỷ niệm.
• Tạo doanh thu bổ sung: Đối với các ngành công nghiệp giải trí, thể thao, hay F&B, merchandise có thể là một nguồn doanh thu đáng kể ngoài sản phẩm/dịch vụ cốt lõi.

Các loại Merchandise phổ biến và ví dụ minh họa

Để hình dung rõ hơn “merchandise là gì” trong ngữ cảnh hàng hóa, hãy cùng xem xét một số ví dụ điển hình:

a. Merch K-pop (Merchandise trong ngành giải trí)

Đây là một trong những ví dụ rõ ràng và phổ biến nhất về merchandise mang tính biểu tượng. Merch K-pop là các sản phẩm được sản xuất và phân phối chính thức bởi các công ty giải trí, mang hình ảnh, logo hoặc biểu tượng của các nhóm nhạc, thần tượng K-pop. Mục đích chính là phục vụ nhu cầu của người hâm mộ, tạo sự gắn kết và là nguồn doanh thu lớn cho ngành.

• Ví dụ:
• Album âm nhạc: Bao gồm CD, photobook, photocards.
• Lightstick: Gậy phát sáng đặc trưng của từng nhóm nhạc, dùng trong các buổi hòa nhạc.
• Thời trang và phụ kiện: Áo thun, hoodie, mũ, móc khóa, túi xách, ốp điện thoại in hình hoặc logo nhóm.
• Văn phòng phẩm: Sổ, bút, postcard, sticker.
• Đồ dùng cá nhân: Bình nước, cốc, gối…

Các sản phẩm này không chỉ đơn thuần là vật phẩm mà còn là một phần của trải nghiệm hâm mộ, thể hiện sự ủng hộ và gắn bó với thần tượng.

b. Merch ngành F&B (Thực phẩm và Đồ uống)

Trong ngành F&B, merchandise thường là các vật phẩm mang thương hiệu của quán ăn, chuỗi cà phê, hoặc các nhãn hiệu đồ uống. Chúng giúp tăng cường nhận diện thương hiệu, tạo sự khác biệt và đôi khi là nguồn doanh thu bổ sung.

• Ví dụ:
• Cốc, ly sứ, bình giữ nhiệt: In logo Starbucks, Highlands Coffee, hoặc các quán cà phê địa phương.
• Áo thun, tạp dề, mũ: Mang logo của nhà hàng, quán bar.
• Túi vải, túi giấy: Có in ấn thương hiệu, thường dùng để đựng sản phẩm mang đi.
• Các sản phẩm đặc trưng: Ví dụ như cà phê rang xay của quán, mứt, bánh kẹo mang thương hiệu riêng.

c. Event Merch (Merchandise sự kiện)

Event merch là các vật phẩm được sản xuất và phân phối tại các sự kiện như hội nghị, triển lãm, buổi hòa nhạc, festival, hay các sự kiện thể thao. Mục tiêu chính là quảng bá sự kiện, tạo dấu ấn cho người tham dự và là vật phẩm lưu niệm.

• Ví dụ:
• Áo thun, huy hiệu, vòng tay: Với tên và logo của sự kiện.
• Túi tote, sổ tay, bút: Dùng làm quà tặng cho người tham dự.
• Poster, postcard: Có hình ảnh hoặc thông điệp về sự kiện.
• Các vật phẩm kỷ niệm: Dành cho các sự kiện đặc biệt như kỷ niệm thành lập, giải đấu lớn.

d. Corporate Merch (Merchandise doanh nghiệp)

Đây là các vật phẩm mang thương hiệu của một công ty hoặc tổ chức, thường được sử dụng cho mục đích nội bộ (tặng cho nhân viên) hoặc bên ngoài (tặng cho đối tác, khách hàng, tại các hội chợ).

• Ví dụ:
• Đồng phục nhân viên: Áo sơ mi, áo polo, áo khoác có logo công ty.
• Văn phòng phẩm: Sổ, bút, USB, sổ tay in logo.
• Quà tặng khách hàng/đối tác: Bình nước, ô dù, túi xách, lịch.
• Vật phẩm quảng cáo: Standee, banner, tờ rơi.

Tóm lại, khi hiểu “merchandise là gì” trong nghĩa hàng hóa, chúng ta cần nhìn nhận nó không chỉ là một sản phẩm vật chất mà còn là một công cụ mạnh mẽ để xây dựng thương hiệu, tạo cộng đồng, và thúc đẩy doanh thu trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

2. Merchandise trong nghĩa Nghề nghiệp: Người quản lý chuỗi cung ứng (Merchandiser)

Ngoài ý nghĩa là hàng hóa, “merchandise” còn là gốc từ của một vị trí công việc quan trọng trong ngành sản xuất và thương mại, đặc biệt là dệt may và xuất khẩu: Merchandiser. Vậy, “merchandise là gì” khi nói về nghề nghiệp? Nó đề cập đến một chuyên gia quản lý, theo dõi và điều phối toàn bộ các hoạt động liên quan đến đơn hàng.

Định nghĩa Người quản lý đơn hàng (Merchandiser)

Merchandiser là một vị trí công việc chuyên sâu trong việc quản lý, theo dõi và điều phối toàn bộ các hoạt động liên quan đến đơn hàng trong lĩnh vực sản xuất và thương mại. Họ đóng vai trò cầu nối thiết yếu giữa khách hàng (người mua), nhà sản xuất (nhà máy), và các nhà cung ứng nguyên vật liệu.

Vị trí này đòi hỏi kiến thức sâu rộng về sản phẩm, quy trình sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, kỹ năng giao tiếp và khả năng giải quyết vấn đề.

Các vai trò chủ chốt của một Merchandiser

Để hiểu rõ hơn vai trò của một merchandiser, hãy cùng xem xét các nhiệm vụ chính của họ:

a. Kết nối và giao tiếp

• Trung gian giữa khách hàng và nhà máy: Merchandiser là điểm liên lạc chính, truyền đạt yêu cầu của khách hàng (về số lượng, chất lượng, thiết kế, thời gian giao hàng) tới nhà máy sản xuất và ngược lại. Họ cũng phải giải thích các vấn đề kỹ thuật hoặc khả năng sản xuất của nhà máy cho khách hàng.
• Liên kết với nhà cung ứng nguyên vật liệu: Tìm kiếm, đánh giá và làm việc với các nhà cung ứng vải, phụ liệu (chỉ, cúc, khóa kéo…) để đảm bảo nguyên liệu đạt chuẩn và được giao đúng hạn.
• Phối hợp nội bộ: Làm việc với các phòng ban khác trong nhà máy như phòng kỹ thuật, phòng sản xuất, phòng chất lượng (QC), phòng kế toán, và phòng xuất nhập khẩu để đảm bảo mọi khâu đều diễn ra suôn sẻ.

b. Quản lý đơn hàng toàn diện

Đây là nhiệm vụ cốt lõi của người làm merchandise. Họ theo dõi sát sao toàn bộ quy trình từ khi tiếp nhận yêu cầu cho đến khi sản phẩm hoàn chỉnh được giao đi.

• Tiếp nhận và phân tích đơn hàng: Hiểu rõ yêu cầu của khách hàng, bao gồm thông số kỹ thuật, chất liệu, màu sắc, số lượng, đóng gói và thời gian giao hàng.
• Lập kế hoạch sản xuất: Phối hợp với phòng sản xuất để lên kế hoạch và tiến độ sản xuất chi tiết cho từng đơn hàng.
• Theo dõi tiến độ: Giám sát chặt chẽ từng giai đoạn sản xuất, từ cắt vải, may, hoàn thiện, đóng gói cho đến xuất hàng. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng cần được phát hiện và xử lý kịp thời.
• Quản lý mẫu: Theo dõi và gửi các mẫu sản phẩm (mẫu thử, mẫu duyệt, mẫu sản xuất) cho khách hàng để được phê duyệt.

c. Đảm bảo chất lượng và tiến độ

Merchandiser chịu trách nhiệm đảm bảo sản phẩm cuối cùng đạt được chất lượng theo yêu cầu và được giao đúng thời hạn.

• Giám sát chất lượng: Phối hợp với bộ phận QC để kiểm tra chất lượng nguyên liệu đầu vào và chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình sản xuất. Đảm bảo sản phẩm tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu của khách hàng.
• Giải quyết vấn đề: Khi phát sinh các vấn đề về chất lượng, tiến độ, hoặc nguyên vật liệu, merchandiser phải nhanh chóng tìm ra giải pháp và thông báo cho các bên liên quan.
• Kiểm soát chi phí: Đảm bảo đơn hàng được thực hiện trong ngân sách cho phép, tối ưu hóa chi phí nguyên vật liệu và sản xuất.
• Quản lý rủi ro: Dự đoán và quản lý các rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến đơn hàng, như sự chậm trễ của nhà cung ứng, lỗi sản xuất, hoặc thay đổi yêu cầu từ khách hàng.

Lĩnh vực hoạt động phổ biến của Merchandiser

Vị trí merchandiser đặc biệt phổ biến và quan trọng trong các ngành có chuỗi cung ứng phức tạp và sản xuất theo đơn đặt hàng.

• Ngành may mặc và dệt may: Đây là lĩnh vực mà vai trò của merchandiser được thể hiện rõ nét và quan trọng nhất. Từ việc tìm kiếm loại vải phù hợp, theo dõi quá trình cắt may, kiểm tra chất lượng đường kim mũi chỉ cho đến việc đóng gói và xuất khẩu hàng ngàn sản phẩm.
• Ngành da giày: Tương tự như dệt may, merchandiser trong ngành da giày quản lý từ nguyên liệu da, đế giày, phụ kiện cho đến sản phẩm giày dép hoàn chỉnh.
• Ngành nội thất: Quản lý đơn hàng sản xuất đồ nội thất, từ nguyên liệu gỗ, kim loại, vải bọc cho đến sản phẩm cuối cùng.
• Ngành thủ công mỹ nghệ: Giám sát sản xuất các mặt hàng thủ công, đảm bảo chất lượng và tính độc đáo của sản phẩm.
• Các ngành sản xuất theo đơn đặt hàng (OEM/ODM): Bất kỳ ngành nào sản xuất sản phẩm theo thiết kế hoặc yêu cầu của khách hàng đều có thể cần đến vai trò merchandiser để quản lý quy trình.

Với vai trò đa nhiệm và đòi hỏi sự tỉ mỉ, linh hoạt, merchandiser là một mắt xích không thể thiếu, đảm bảo sự thành công của các đơn hàng sản xuất và góp phần vào sự phát triển của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Kết luận

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau làm rõ “merchandise là gì” thông qua hai ý nghĩa chính: hàng hóa/sản phẩm và nghề nghiệp quản lý đơn hàng (merchandiser). Dù ở khía cạnh nào, “merchandise” cũng đều gắn liền với hoạt động thương mại, sản xuất và tạo ra giá trị.

Hiểu được sự đa dạng trong ý nghĩa của “merchandise” không chỉ giúp chúng ta sử dụng thuật ngữ này chính xác hơn mà còn mở ra cái nhìn sâu sắc hơn về cách các sản phẩm được tạo ra, quảng bá và đến tay người tiêu dùng, cũng như vai trò thiết yếu của những người đứng sau hậu trường để biến những ý tưởng thành hiện thực.