Overthinking là gì? Dấu hiệu, tác hại và ví dụ cụ thể

Overthinking là trạng thái tâm lý đặc trưng bởi việc suy nghĩ quá mức, vượt xa giới hạn cần thiết về một vấn đề cụ thể, thường dẫn đến cảm giác căng thẳng, lo âu gia tăng, giảm khả năng tập trung và hình thành các luồng suy nghĩ tiêu cực thay vì hướng đến giải pháp. Cá nhân trải qua overthinking thường dành một lượng thời gian đáng kể để phân tích mọi khía cạnh của một tình huống, bao gồm cả những chi tiết nhỏ nhặt hoặc không có ý nghĩa thực tiễn, và gặp khó khăn trong việc thoát ra khỏi vòng lặp suy nghĩ luẩn quẩn đó.

Đặc điểm của Overthinking:

• Phân tích sâu rộng quá mức: Tập trung đào sâu vào mọi chi tiết, tình huống, hoặc sự kiện, kể cả những khía cạnh không cần thiết.
• Khuynh hướng suy nghĩ tiêu cực: Thường xuyên dự đoán những kịch bản xấu nhất có thể xảy ra, nảy sinh lo lắng về các sự việc chưa diễn ra hoặc hối tiếc về những gì đã thuộc về quá khứ.
• Thiếu khả năng giải quyết vấn đề thực tế: Dù dành nhiều thời gian cho việc suy nghĩ, nhưng lại không thể chuyển hóa chúng thành hành động tích cực hay tìm ra được các hướng giải quyết cụ thể.
• Gặp trở ngại trong cuộc sống hàng ngày: Gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến chất lượng cuộc sống cá nhân, hiệu suất công việc, các mối quan hệ xã hội và đặc biệt là khả năng đưa ra quyết định chính xác.

Ví dụ minh họa:

• Khi nhận được một tin nhắn đơn giản, người có xu hướng overthinking có thể diễn giải ra vô vàn ý nghĩa phức tạp, thậm chí phát sinh lo lắng liệu có điều gì bất thường đang xảy ra.
• Nếu không nhận được phản hồi tức thì sau khi gửi một thông điệp, họ có thể tự đặt câu hỏi liệu bản thân đã mắc lỗi gì, khiến đối phương cảm thấy khó chịu hay không.

Tác hại của Overthinking:

• Dẫn đến tình trạng căng thẳng kéo dài, lo âu thường trực và sự kiệt quệ về mặt tinh thần.
• Gây tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm lý và thể chất, có thể là nguyên nhân của các vấn đề như trầm cảm lâm sàng, chứng khó ngủ triền miên.
• Làm suy giảm đáng kể khả năng sáng tạo và năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh. Để hạn chế điều này, cần tập trung vào việc thực hành chánh niệm và sống trong hiện tại.