Rối loạn thần kinh thực vật là gì? Nguyên nhân, triệu chứng & cách điều trị

Rối loạn thần kinh thực vật (hay còn gọi là rối loạn hệ thần kinh tự chủ) là tình trạng mất cân bằng giữa hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm, dẫn đến việc các chức năng tự động của cơ thể như nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa, thân nhiệt, bài tiết và đổ mồ hôi hoạt động một cách bất thường. Mặc dù không trực tiếp gây tử vong, tình trạng này lại tác động nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, có thể gây ra các triệu chứng như tim đập nhanh, khó thở, rối loạn tiêu hóa, đổ mồ hôi quá mức, chóng mặt và cảm giác lo âu.

Nguyên nhân gây rối loạn thần kinh thực vật

Một số yếu tố chính có thể dẫn đến tình trạng này bao gồm:

– Bệnh tự miễn: Các bệnh như lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng Sjogren, hoặc viêm đa khớp dạng thấp có thể thúc đẩy sự phát triển của rối loạn này.

• Bệnh ung thư: Một số loại ung thư (thường được biết đến là hội chứng cận ung thư) có khả năng kích hoạt hệ miễn dịch tấn công các tế bào thần kinh khỏe mạnh.
• Tổn thương dây thần kinh: Xạ trị, các ca phẫu thuật ở vùng cổ, hoặc các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, Parkinson, và một số bệnh truyền nhiễm cũng có thể gây tổn thương đến hệ thần kinh.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh có xu hướng gia tăng đáng kể khi tuổi tác cao hơn.

Triệu chứng phổ biến

Các biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật thường đa dạng, ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan:

– Hệ tim mạch: Có thể xuất hiện tim đập nhanh bất thường, cảm giác hồi hộp, chóng mặt, choáng váng, thậm chí ngất xỉu; huyết áp cũng thường xuyên không ổn định.

• Hệ hô hấp: Gặp tình trạng khó thở, hụt hơi, đặc biệt có thể tăng lên khi ở những nơi đông người hoặc không gian kín.
• Hệ tiêu hóa: Rối loạn nhu động ruột gây táo bón hoặc tiêu chảy luân phiên, khó nuốt, chán ăn, và cảm giác đầy hơi khó chịu.
• Hệ bài tiết: Biểu hiện tiểu khó, giảm cảm giác buồn tiểu hoặc bí tiểu.
• Các triệu chứng thần kinh thực vật khác: Bao gồm tay chân run rẩy, đổ mồ hôi nhiều và không kiểm soát, rối loạn giấc ngủ kéo dài, cảm giác mệt mỏi triền miên, cùng với các vấn đề tâm lý như lo âu và trầm cảm.

Phương pháp điều trị

Việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc xử lý nguyên nhân gốc rễ và làm giảm nhẹ các triệu chứng. Các biện pháp được áp dụng bao gồm:

– Điều trị nội khoa: Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc như thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị mất ngủ, thuốc làm giảm tiết mồ hôi, hoặc thuốc điều chỉnh nhu động ruột/bàng quang.

• Trị liệu tâm lý: Việc kết hợp thăm khám và tư vấn tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị tổng thể.
• Điều trị theo nguyên nhân: Tập trung vào việc kiểm soát và điều trị các bệnh lý tiềm ẩn đã được xác định, ví dụ như đái tháo đường hoặc các bệnh tự miễn.

Khi nhận thấy bản thân có những triệu chứng nghi ngờ, bạn nên chủ động tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và tiếp nhận phác đồ điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm có thể giúp kiểm soát bệnh hiệu quả hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống.