Sildenafil: Công dụng, cơ chế & lưu ý khi sử dụng

Sildenafil, hoạt chất quen thuộc trong biệt dược Viagra, được ứng dụng rộng rãi trong y học để điều trị hai tình trạng chính: rối loạn cương dương (ED) và tăng huyết áp động mạch phổi (PAH). Cơ chế hoạt động của Sildenafil dựa trên khả năng ức chế enzyme PDE5, từ đó giúp giãn nở mạch máu, tăng cường lưu lượng máu đến các khu vực cần thiết. Với rối loạn cương dương, điều này hỗ trợ quá trình cương cứng; còn với tăng huyết áp động mạch phổi, nó giúp giảm áp lực trong các mạch máu phổi. Sildenafil chỉ phát huy tác dụng khi có kích thích tình dục và không được chỉ định cho trẻ em.

Công dụng chính của Sildenafil

Sildenafil được cấp phép sử dụng cho hai mục đích y tế quan trọng:

Rối loạn cương dương (ED)

Sildenafil cải thiện đáng kể khả năng đạt được và duy trì sự cương cứng đủ để quan hệ tình dục. Tại Việt Nam, rối loạn cương dương ảnh hưởng đến khoảng 15-20% nam giới trưởng thành, đặc biệt là ở nhóm tuổi trên 40. Việc sử dụng Sildenafil đúng cách có thể giúp nhiều bệnh nhân lấy lại sự tự tin và cải thiện chất lượng cuộc sống tình dục. Thuốc giúp tăng cường lưu lượng máu đến dương vật, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình cương cứng tự nhiên khi có kích thích.

Tăng huyết áp động mạch phổi (PAH)

Sildenafil cũng được dùng để làm giãn rộng các mạch máu trong phổi, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn, từ đó làm giảm áp lực động mạch phổi và nâng cao khả năng gắng sức của bệnh nhân. Đây là một bệnh lý hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khoảng 1-2 người trên 1 triệu dân tại Việt Nam. Sildenafil (với biệt dược Revatio) đóng vai trò quan trọng trong phác đồ điều trị, giúp bệnh nhân giảm các triệu chứng khó thở và mệt mỏi.

Cơ chế hoạt động của Sildenafil

Sildenafil hoạt động thông qua một cơ chế sinh hóa cụ thể:

• Chất ức chế PDE5 chọn lọc: Sildenafil là một chất ức chế chọn lọc phosphodiesterase loại 5 (PDE5). Enzyme PDE5 có mặt ở nhiều mô trong cơ thể, bao gồm thể hang của dương vật và các mạch máu phổi.
• Ngăn chặn phân hủy cGMP: Hoạt chất này ngăn chặn quá trình phân hủy cGMP (guanosine monophosphate vòng), một phân tử tín hiệu quan trọng. cGMP đóng vai trò thiết yếu trong việc thư giãn cơ trơn và giãn mạch máu.
• Tăng nồng độ cGMP và giãn mạch: Việc gia tăng nồng độ cGMP dẫn đến hiện tượng giãn nở mạch máu. Ở dương vật, sự giãn nở này giúp tăng lưu lượng máu, tạo điều kiện cho sự cương cứng khi có kích thích tình dục. Ở phổi, nó giúp giảm áp lực trong động mạch phổi, cải thiện tuần hoàn máu.

Những lưu ý thiết yếu khi sử dụng Sildenafil

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu, người dùng cần đặc biệt lưu tâm đến các điểm sau:

Kích thích tình dục

Sildenafil không tự động gây ra sự cương cứng. Tác dụng của thuốc chỉ xuất hiện khi có sự kích thích tình dục đi kèm. Điều này có nghĩa là thuốc hỗ trợ cơ chế cương cứng tự nhiên của cơ thể, chứ không phải là một chất kích dục.

Tương tác thuốc

Cần tránh sử dụng Sildenafil cùng lúc với các loại thuốc khác chứa Sildenafil hoặc các hoạt chất điều trị rối loạn cương dương tương tự (ví dụ: tadalafil, vardenafil) để ngăn ngừa quá liều và tác dụng phụ nghiêm trọng. Việc kết hợp các loại thuốc này có thể gây ra hạ huyết áp đột ngột hoặc các biến chứng tim mạch nguy hiểm.

Chống chỉ định với nitrat

Tuyệt đối không được dùng Sildenafil với các loại thuốc có chứa nitrat (thường dùng để điều trị đau thắt ngực) hoặc các chất sinh nitric oxide (như amyl nitrite). Sự kết hợp này có thể gây giảm huyết áp đột ngột đến mức nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Bệnh nhân đang sử dụng các loại thuốc như nitroglycerin, isosorbide dinitrate cần thông báo cho bác sĩ trước khi dùng Sildenafil.

Các vấn đề sức khỏe nền

Cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc cho người cao tuổi hoặc những bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch (như đau tim, đột quỵ, loạn nhịp tim), huyết áp thấp hoặc cao không kiểm soát, suy gan, suy thận nặng. Luôn tham vấn ý kiến bác sĩ để được đánh giá tình trạng sức khỏe và chỉ định liều lượng phù hợp, tránh các biến chứng không mong muốn.

Tác dụng phụ tiềm ẩn

Một số tác dụng phụ có thể xuất hiện bao gồm chóng mặt, đau đầu, đỏ bừng mặt, khó tiêu, nghẹt mũi và thay đổi thị lực (như nhìn mờ hoặc biến đổi màu sắc tầm nhìn). Trong một số trường hợp hiếm gặp, các vấn đề nghiêm trọng hơn như đau tim, đột quỵ, mất thị lực đột ngột hoặc mất thính lực đột ngột có thể xảy ra. Nếu gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Cương cứng kéo dài (Priapism)

Nếu hiện tượng cương cứng kéo dài hơn 4 giờ và gây đau đớn, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp. Tình trạng này, gọi là priapism, có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho dương vật nếu không được điều trị kịp thời. Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng.

Không tự ý sử dụng

Việc tự ý dùng thuốc hoặc lạm dụng Sildenafil mà không có chỉ định của bác sĩ có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nghiêm trọng đối với sức khỏe. Sildenafil là một loại thuốc kê đơn và cần được sử dụng dưới sự giám sát của chuyên gia y tế. Tại Việt Nam, việc mua bán Sildenafil không qua kê đơn vẫn còn phổ biến, dẫn đến nhiều trường hợp lạm dụng và gặp phải tác dụng phụ không mong muốn.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.