Viêm đại tràng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, khi nào đi khám

Viêm đại tràng là gì? Đây là tình trạng niêm mạc đại tràng (ruột già) bị viêm nhiễm và hình thành các vết lở loét. Bệnh thường gây ra các cơn đau bụng dữ dội, đi kèm với rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy dai dẳng hoặc táo bón kéo dài, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tổng thể. Nếu không được chẩn đoán và can thiệp y tế kịp thời, viêm đại tràng có khả năng tiến triển thành những biến chứng nguy hiểm, bao gồm thủng đại tràng hoặc thậm chí là ung thư đại tràng, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.

Các nguyên nhân chính dẫn đến viêm đại tràng

Viêm đại tràng có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau:

• Nhiễm trùng: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến, khi vi khuẩn (ví dụ: E. coli, Salmonella), virus (ví dụ: Rotavirus), hoặc ký sinh trùng (ví dụ: Amip) tấn công và gây viêm niêm mạc đại tràng. Tại Việt Nam, nhiễm ký sinh trùng đường ruột vẫn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng, đặc biệt ở các vùng nông thôn hoặc nơi vệ sinh kém, góp phần gây ra các đợt viêm đại tràng cấp tính.
• Bệnh viêm ruột (IBD): Các bệnh lý như viêm loét đại tràng (Ulcerative Colitis) hoặc bệnh Crohn thuộc nhóm bệnh viêm ruột mạn tính. Chúng có thể gây viêm ở bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, trong đó đại tràng thường bị ảnh hưởng nặng nề. IBD là bệnh tự miễn, nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các mô lành.
• Thiếu máu cục bộ: Tình trạng giảm hoặc mất đột ngột nguồn cung cấp máu đến một phần của ruột, thường do tắc nghẽn mạch máu, cũng có thể dẫn đến viêm và tổn thương đại tràng. Tình trạng này thường gặp ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý tim mạch, xơ vữa động mạch.
• Phản ứng dị ứng: Một số phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch với thức ăn, thuốc, hoặc các chất khác cũng có thể kích hoạt tình trạng viêm ở đại tràng. Ví dụ, dị ứng với protein sữa bò ở trẻ nhỏ có thể gây viêm đại tràng dị ứng.
• Viêm đại tràng vi thể: Đây là một dạng viêm đặc biệt, trong đó niêm mạc đại tràng bị viêm nhưng không thể quan sát bằng mắt thường khi nội soi. Để chẩn đoán chính xác, cần phải thực hiện sinh thiết và kiểm tra dưới kính hiển vi. Dạng này thường liên quan đến việc sử dụng một số loại thuốc hoặc bệnh tự miễn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là kháng sinh hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) khi sử dụng kéo dài, có thể gây tổn thương niêm mạc đại tràng, dẫn đến viêm.
• Nguyên nhân khác: Xạ trị vùng bụng, phẫu thuật đường tiêu hóa trước đó, hoặc một số bệnh lý tự miễn khác cũng có thể là yếu tố nguy cơ.

Dấu hiệu và triệu chứng thường gặp

Các triệu chứng của viêm đại tràng có thể biến đổi tùy thuộc vào mức độ và vị trí tổn thương, nhưng nhìn chung thường bao gồm:

• Đau bụng: Cơn đau thường kéo dài âm ỉ hoặc quặn thắt, tập trung chủ yếu ở vùng bụng dưới, đặc biệt là vùng hố chậu trái. Cơn đau có thể giảm sau khi đi đại tiện.
• Rối loạn tiêu hóa: Biểu hiện dưới dạng tiêu chảy kéo dài (phân lỏng, nhiều lần trong ngày), táo bón mãn tính (phân khô, cứng, khó đi), hoặc phân lỏng có mùi tanh khó chịu. Đôi khi, người bệnh có thể gặp cả hai tình trạng luân phiên nhau, còn gọi là hội chứng ruột kích thích thể hỗn hợp.
• Chảy máu và chất nhầy: Có thể quan sát thấy máu tươi hoặc chất nhầy lẫn trong phân, hoặc chảy ra từ trực tràng. Máu có thể đỏ tươi hoặc sẫm màu tùy thuộc vào vị trí chảy máu.
• Mệt mỏi và suy nhược: Người bệnh thường xuyên cảm thấy kiệt sức, ăn uống kém ngon, dẫn đến sụt cân không rõ nguyên nhân. Tình trạng viêm kéo dài làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng của cơ thể.
• Các triệu chứng khác: Bao gồm đầy hơi, chướng bụng, cảm giác nặng bụng, đi ngoài không hết phân (mót rặn), và có thể xuất hiện sốt nhẹ hoặc sốt cao (đặc biệt trong trường hợp viêm nhiễm cấp tính).

Thời điểm cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa

Nếu bạn nhận thấy mình có các triệu chứng bất thường như đau bụng kéo dài dai dẳng không dứt, tiêu chảy có kèm theo máu, sụt cân nhanh chóng không giải thích được, hoặc sốt cao kéo dài, việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa ngay lập tức là hết sức cần thiết.

Tại Việt Nam, các bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, hoặc các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh đều có chuyên khoa tiêu hóa với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại để chẩn đoán và điều trị viêm đại tràng.

Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ phát sinh các biến chứng nguy hiểm về sau. Các phương pháp chẩn đoán có thể bao gồm xét nghiệm phân, xét nghiệm máu, nội soi đại tràng, và sinh thiết. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ của viêm đại tràng, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, có thể bao gồm dùng thuốc, thay đổi chế độ ăn uống, hoặc trong một số trường hợp nặng, cần đến phẫu thuật.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ.