Glyxin là gì? Vai trò, công dụng và nguồn bổ sung

Glyxin (tên quốc tế là glycine) là một axit amin thiết yếu, có công thức hóa học NH₂-CH₂-COOH hoặc C₂H₅NO₂. Đây là một hợp chất không màu, có vị ngọt nhẹ, đóng vai trò cơ bản trong việc cấu tạo nên protein. Glyxin là thành phần không thể thiếu cho sự hình thành và duy trì chức năng của các mô, cơ quan trong cơ thể con người. Hợp chất này được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm giàu protein, đồng thời được ứng dụng rộng rãi như một chất bổ sung dinh dưỡng, phụ gia thực phẩm (nhất là chất điều vị), và có nhiều tác dụng trong lĩnh vực y học, mỹ phẩm.

Đặc điểm chính của Glyxin

Glyxin là một trong 20 loại axit amin cơ bản tham gia vào quá trình tổng hợp protein trong cơ thể con người. Điểm đặc trưng là cấu trúc đơn giản nhất trong số các axit amin, được biểu thị bằng công thức H₂N-CH₂-COOH, bao gồm một nhóm amino (mang tính bazơ) và một nhóm carboxyl (mang tính axit).

Về tính chất vật lý, glyxin tồn tại dưới dạng tinh thể rắn màu trắng và có vị ngọt nhẹ đặc trưng. Hợp chất này hỗ trợ quá trình xây dựng các mô, khớp, cơ quan và cơ bắp, đồng thời tham gia vào việc truyền tải các tín hiệu hóa học quan trọng trong hệ thần kinh trung ương, cụ thể là não bộ.

Công dụng và ứng dụng đa dạng của Glyxin

Glyxin có nhiều ứng dụng thực tiễn trong các lĩnh vực khác nhau, từ sinh học đến công nghiệp.

Trong cơ thể sống

Glyxin đóng vai trò là nguyên liệu chính để kiến tạo protein, hỗ trợ quá trình sửa chữa mô bị tổn thương và duy trì các chức năng sinh lý của cơ thể. Đặc biệt, glyxin là tiền chất của glutathione, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Nó cũng tham gia vào quá trình tổng hợp creatine, một hợp chất quan trọng cho năng lượng cơ bắp.

Trong y học

Hợp chất này được áp dụng trong điều trị một số tình trạng như nhiễm trùng ống tai, đẩy nhanh quá trình lành vết thương. Bên cạnh đó, glyxin còn là thành phần trong sản xuất một số loại thuốc kháng acid và thuốc giảm đau. Nghiên cứu gần đây cũng cho thấy glyxin có tiềm năng trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm các triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt.

Trong ngành thực phẩm

Glyxin được sử dụng làm chất điều vị để tăng cường hương vị umami (vị ngọt thịt) cho các sản phẩm chế biến từ thịt và cá, giúp cải thiện trải nghiệm ẩm thực. Ví dụ, trong ngành sản xuất mì gói tại Việt Nam, nhiều nhà sản xuất sử dụng glyxin để tăng vị đậm đà cho nước dùng. Nó cũng được dùng trong các loại nước giải khát, bánh kẹo để tạo vị ngọt tự nhiên, giảm lượng đường tổng thể.

Trong mỹ phẩm

Glyxin được tích hợp vào các sản phẩm chăm sóc cá nhân như kem dưỡng da, với khả năng cung cấp độ ẩm và làm dịu da, góp phần duy trì làn da khỏe mạnh. Nó thường xuất hiện trong các sản phẩm chống lão hóa, giúp cải thiện độ đàn hồi và làm mờ nếp nhăn. Một số thương hiệu mỹ phẩm Việt Nam như Cocoon hay Thorakao cũng bắt đầu nghiên cứu và đưa các axit amin như glyxin vào sản phẩm của mình.

Trong công nghiệp

Glyxin còn được dùng làm phụ gia trong thức ăn chăn nuôi nhằm tăng cường dinh dưỡng và là thành phần trong sản xuất phân bón, hỗ trợ nông nghiệp. Trong ngành hóa chất, glyxin được dùng làm chất đệm trong các phản ứng hóa học, hoặc là nguyên liệu để tổng hợp các hợp chất hữu cơ khác.

Nguồn gốc và cách bổ sung Glyxin

Để đảm bảo cơ thể có đủ lượng glyxin cần thiết, có hai cách chính để bổ sung hợp chất này.

Nguồn tự nhiên dồi dào

Glyxin có mặt tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm giàu protein. Các nguồn bổ sung phong phú bao gồm thịt đỏ (như thịt bò, thịt heo), cá (cá hồi, cá thu), các sản phẩm từ sữa như sữa tươi, phô mai, cùng với các loại đậu và hạt (đậu nành, hạt bí). Đặc biệt, các món ăn truyền thống Việt Nam như canh xương hầm, nước dùng phở thường chứa lượng glyxin cao do được ninh từ xương và thịt.

Bổ sung qua thực phẩm chức năng

Để đảm bảo cung cấp đủ lượng glyxin cần thiết cho cơ thể, hợp chất này cũng có thể được sử dụng dưới dạng thực phẩm chức năng, đặc biệt hữu ích cho những người có nhu cầu cao hơn hoặc chế độ ăn uống không cung cấp đủ. Ví dụ, người tập gym, vận động viên hoặc người cao tuổi thường được khuyên bổ sung glyxin để hỗ trợ phục hồi cơ bắp và duy trì sức khỏe xương khớp. Các sản phẩm bổ sung glyxin có thể được tìm thấy tại các nhà thuốc hoặc cửa hàng thực phẩm chức năng uy tín trên toàn quốc, với mức giá dao động từ 200.000 VNĐ đến 500.000 VNĐ tùy loại và hàm lượng.

Thông tin tham khảo. Hãy tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có lời khuyên phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.