Tripod là gì? Công dụng, cấu tạo và khi nào dùng?

Chụp ảnh và quay phim đòi hỏi sự ổn định để tạo ra những khung hình sắc nét, không bị rung nhòe. Trong bối cảnh đó, tripod là gì? Tripod, hay còn gọi là chân máy ảnh, là một thiết bị hỗ trợ ba chân được sử dụng để cố định máy ảnh, điện thoại hoặc máy quay. Thiết bị này đặc biệt hữu ích khi cần duy trì sự ổn định của máy ảnh trong một khoảng thời gian dài, chụp ảnh trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc thực hiện phơi sáng lâu.

Cấu tạo cơ bản của Tripod

Một chiếc tripod được thiết kế để đảm bảo sự vững chắc và linh hoạt, thường bao gồm các bộ phận chính sau:

Ba chân trụ

Đây là phần cơ bản nhất của tripod, có nhiệm vụ tạo nên một nền tảng vững chắc, chống rung lắc cho thiết bị. Các chân trụ thường có thể điều chỉnh độ dài để phù hợp với nhiều địa hình và chiều cao khác nhau. Một số tripod cao cấp như dòng Manfrotto 055XPRO3 hay Benro Mach3 có chân làm từ hợp kim nhôm hoặc carbon fiber, mang lại độ bền cao và trọng lượng tối ưu.

Giá đỡ (Center Column)

Giá đỡ là phần nối ba chân trụ và đầu tripod. Một số tripod có giá đỡ có thể kéo dài hoặc thu gọn, giúp điều chỉnh chiều cao tổng thể của chân máy. Ví dụ, một số mẫu tripod của hãng SIRUI có thể đảo ngược giá đỡ trung tâm để chụp ảnh macro tầm thấp.

Đầu tripod (Head)

Đầu tripod là bộ phận gắn trực tiếp với máy ảnh và cho phép người dùng điều chỉnh góc quay, góc chụp. Có nhiều loại đầu tripod phổ biến, mỗi loại có ưu nhược điểm riêng:

• Đầu bi (Ball Head): Loại này có một quả cầu kim loại bên trong, cho phép xoay máy ảnh linh hoạt theo mọi hướng chỉ bằng một thao tác khóa/mở. Đầu bi mang lại sự tiện lợi và tốc độ điều chỉnh cao, phù hợp cho nhiều thể loại nhiếp ảnh từ chân dung đến phong cảnh. Các hãng như Arca-Swiss, Joby hay Leofoto sản xuất nhiều mẫu đầu bi chất lượng cao.
• Đầu 3 chiều (Pan-Tilt Head): Loại này cho phép điều chỉnh máy ảnh độc lập trên ba trục: xoay ngang (pan), nghiêng lên/xuống (tilt) và nghiêng sang hai bên. Đầu 3 chiều cung cấp độ chính xác cao khi cần căn chỉnh bố cục một cách tỉ mỉ, phù hợp cho chụp kiến trúc hoặc sản phẩm.
• Đầu chuyên quay phim (Fluid Head): Được thiết kế đặc biệt cho quay phim, loại đầu này có cơ chế giảm chấn chất lỏng (fluid drag) giúp các chuyển động xoay và nghiêng trở nên mượt mà, không bị giật cục. Các thương hiệu như Sachtler, Vinten được giới làm phim chuyên nghiệp tin dùng.
• Đầu gimbal (Gimbal Head): Dành riêng cho ống kính tele lớn và máy ảnh nặng, đầu gimbal giúp cân bằng trọng lượng thiết bị, cho phép di chuyển máy ảnh một cách nhẹ nhàng và ổn định khi chụp ảnh thể thao hoặc động vật hoang dã.

Công dụng của Tripod

Tripod mang lại nhiều lợi ích đáng kể trong nhiếp ảnh và quay phim, giúp nâng cao chất lượng tác phẩm:

• Duy trì sự ổn định của thiết bị: Đây là công dụng chính của tripod. Việc cố định máy ảnh loại bỏ hiện tượng rung lắc do tác động của tay người hoặc môi trường, đảm bảo hình ảnh và video luôn sắc nét, không bị nhòe. Đặc biệt khi sử dụng ống kính tele nặng hoặc trong điều kiện gió mạnh, tripod là cứu cánh để giữ vững khung hình.
• Hỗ trợ chụp ảnh phơi sáng lâu: Khi chụp ảnh trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc vào ban đêm, việc phơi sáng lâu (ví dụ, 10 giây hoặc hơn) là cần thiết để cảm biến máy ảnh thu đủ ánh sáng. Nếu không có tripod, bức ảnh sẽ bị nhòe hoàn toàn. Với tripod, bạn có thể tạo ra những bức ảnh phơi sáng ấn tượng như vệt sáng ô tô, dải ngân hà hay dòng nước chảy mượt mà.
• Thực hiện các kỹ thuật nhiếp ảnh phức tạp: Tripod là công cụ không thể thiếu cho nhiều kỹ thuật nhiếp ảnh nâng cao:
• Chụp ảnh phong cảnh: Đảm bảo độ sắc nét từ tiền cảnh đến hậu cảnh.
• Quay timelapse (tua nhanh thời gian): Giữ cố định máy ảnh tại một vị trí trong thời gian dài để ghi lại sự thay đổi của cảnh vật theo thời gian.
• Chụp HDR (High Dynamic Range): Chụp nhiều bức ảnh với các mức phơi sáng khác nhau và ghép lại, đòi hỏi máy ảnh phải hoàn toàn bất động.
• Chụp panorama: Ghép nhiều ảnh lại thành một bức ảnh góc rộng, yêu cầu các bức ảnh phải có cùng một điểm xoay.
• Chụp sản phẩm/kiến trúc: Đảm bảo bố cục cân đối và góc nhìn chính xác.
• Hữu ích khi tự quay một mình: Đối với các YouTuber, vlogger hay nhà sáng tạo nội dung độc lập, tripod giúp họ tự quay các cảnh phỏng vấn, livestream hoặc các video hướng dẫn mà không cần sự hỗ trợ của người khác. Một ví dụ điển hình là việc sử dụng các tripod nhỏ gọn như Joby Gorillapod để gắn điện thoại hoặc máy ảnh mirrorless, giúp việc quay vlog cá nhân trở nên dễ dàng hơn.

Thời điểm nên áp dụng Tripod

Bạn nên cân nhắc sử dụng tripod trong các tình huống cụ thể sau để tối ưu hóa kết quả nhiếp ảnh và quay phim của mình:

• Khi bạn muốn ghi lại những bức ảnh hoàn hảo, không bị mờ nhòe: Ngay cả trong điều kiện ánh sáng tốt, việc sử dụng tripod vẫn giúp tăng cường độ sắc nét và chi tiết, đặc biệt khi bạn sử dụng khẩu độ nhỏ để có độ sâu trường ảnh lớn hoặc khi cần độ chính xác cao trong bố cục.
• Khi chụp trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi có nhu cầu phơi sáng lâu: Đây là lúc tripod phát huy hiệu quả tối đa. Từ chụp cảnh hoàng hôn, bình minh, ảnh đêm thành phố, đến chụp dải ngân hà, phơi sáng lâu là chìa khóa và tripod là thiết bị bắt buộc. Ví dụ, để chụp một bức ảnh phơi sáng 30 giây tại cầu Rồng Đà Nẵng vào ban đêm, bạn chắc chắn cần một chiếc tripod.
• Khi bạn thực hiện các kỹ thuật nhiếp ảnh đặc thù:
• Phơi sáng dài (long exposure): Tạo hiệu ứng mượt mà cho nước (thác nước, biển), vệt sáng từ đèn xe cộ hoặc mây trôi trên bầu trời.
• Chụp ảnh macro (cận cảnh): Đảm bảo độ sắc nét tuyệt đối cho các chi tiết nhỏ, nơi ngay cả một rung động nhỏ cũng có thể làm hỏng bức ảnh.
• Chụp ảnh kiến trúc hoặc nội thất: Cần sự thẳng hàng và cân bằng hoàn hảo.
• Khi bạn muốn quay các cảnh quay tĩnh hoặc cần sự ổn định tuyệt đối:
• Quay phỏng vấn: Giữ khung hình ổn định, chuyên nghiệp, không làm người xem khó chịu.
• Livestream: Đảm bảo hình ảnh mượt mà, không rung lắc trong suốt buổi phát sóng.
• Quay timelapse: Ghi lại sự thay đổi của cảnh vật trong thời gian dài mà máy ảnh không di chuyển.
• Chụp ảnh tự sướng nhóm: Cho phép tất cả mọi người cùng xuất hiện trong khung hình mà không cần nhờ người khác chụp.

Việc chọn lựa tripod là gì và sử dụng nó một cách hợp lý sẽ giúp bạn nâng cao đáng kể chất lượng hình ảnh và video, mở ra nhiều khả năng sáng tạo trong nhiếp ảnh và quay phim.